Aantal instellingen voor medisch specialistische zorg
Aantal organisaties voor medisch specialistische zorg 2019
|
Type zorgorganisatie |
Aantal |
|---|---|
| Locaties | |
|
Algemene ziekenhuizen |
101 |
|
Academische ziekenhuizen |
8 |
| Kinderziekenhuizen | 7 |
| Buitenpoliklinieken | 129 |
| Organisaties | |
|
Ziekenhuisorganisaties |
69 |
Bron: RIVM
Nederland telt 69 ziekenhuisorganisaties
In 2019 telt Nederland 69 ziekenhuisorganisaties inclusief 8 universitaire medische centra (UMC's). Deze organisaties bestaan in totaal uit 116 ziekenhuislocaties en 129 buitenpoliklinieken. Door fusies daalt het aantal ziekenhuisorganisaties; het aantal locaties waar ziekenhuiszorg verleend wordt, is echter min of meer gelijk gebleven door het toegenomen aantal buitenpoliklinieken.
Totaal aantal instellingen voor medisch specialistische zorg niet bekend
Algemene en academische ziekenhuizen leveren net zoals categorale ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra (ZBC's) verzekerde zorg, hiervoor moeten zij een toelating hebben op grond van de Wet toelating zorginstellingen (WTZi). In de registratie van de WTZi wordt geen eenduidig onderscheid gemaakt in ziekenhuizen, categorale ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra. Hierdoor is het niet goed mogelijk vast te stellen hoeveel categorale ziekenhuizen en ZBC’s er zijn.
Aantal ziekenhuisfusies neemt af
De afgelopen 50 jaar hebben er veel fusies plaatsgevonden tussen ziekenhuizen. De laatste decennia geen steeds minder ziekenhuizen over tot fusies. Ziekenhuizen richten zich minder op samenwerking met andere ziekenhuizen, maar steeds meer op samenwerking met andere zorg in hun regio zoals huisartsen en verpleeg- en verzorgingshuizen. De Autoriteit Consument & Markt (AMC) is ook kritischer in de beoordeling van fusieaanvragen, doordat de prijzen na een fusie lijkt te stijgen, terwijl de kwaliteit van de zorg niet aantoonbaar verbetert. Fusies hebben er ook voor gezorgd dat het aantal ziekenhuisorganisaties sterk is afgenomen. Door deze afname is het aantal keuzemogelijkheden en daarmee ook de (potentiële) concurrentie verminderd (Batterink et al., 2016).
Meer informatie
- Acute zorg
- Regionaal: Locaties ziekenhuiszorg
Locaties van instellingen voor medische specialistische zorg
Datum publicatie
Bronnen en literatuur
Literatuur
- Ziekenhuisfusies en kwaliteit van zorg. Onderzoek naar de effecten van ziekenhuisfusies op de kwaliteit van zorg. Barneveld: Significant; 2016. Bron
Aantal medisch specialisten werkzaam in de ziekenhuiszorg
Medisch specialisten werkzaam in de ziekenhuiszorg 2018
| | Percentage |
|---|---|
| Categorale ziekenhuizen/ZBC's | 41,4 |
| UMC's | 23,2 |
| Algemene ziekenhuizen | 15,4 |
| Overige zorgsector | 15,5 |
| Buiten de zorg | 4,6 |
Bron: BIG-register op CBS-StatLine
ZBC = Zelfstandig behandelcentrum
UMC = Universitair medische centrum
2018 voorlopige cijfers
Zo'n 16.680 specialisten werkzaam in de ziekenhuiszorg
In 2018 waren er in totaal 21.005 BIG-geregistreerde medisch specialisten in Nederland. Het grootste deel (80%; 16.680) van de medische specialisten is werkzaam in een instelling voor medisch specialistische zorg (MSZ); dat zijn universitaire medische centra (UMC's) en algemene ziekenhuizen en categorale ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra (ZBC's). Het preciese aantal werkzame medisch specialisten is moeilijk aan te geven.
Andere artsen in dienst van het ziekenhuis
Naast medisch specialisten is er een groot aantal basisartsen (12.555) werkzaam binnen de ziekenhuiszorg, dit betreft zowel artsen in opleiding tot specialist (AIOS) als artsen niet in opleiding tot specialist (ANIOS). Andere artsen werkzaam in de MSZ zijn onder andere artsen huisartsgeneeskunde (195), medische zorg voor verstandelijke gehandicapten (5), ouderengeneeskunde (210), sportgeneeskunde (85) en sociale geneeskunde (120) (CBS StatLine, 2018).
Meer informatie
Datum publicatie
Aantal andere zorgprofessionals werkzaam in de ziekenhuiszorg
Zorgprofessionals in de ziekenhuiszorg 2018
| Beroepen en specialismen | Percentage |
|---|---|
| Verpleegkundigen | 58,3 |
| Artsen | 22,5 |
| Medisch specialisten | 12,6 |
| Fysiotherapeuten | 2,9 |
| GZ-psychologen | 0,9 |
| Verloskundigen | 0,9 |
| Apothekers | 0,7 |
| Physician assistants | 0,6 |
| Psychotherapeuten | 0,3 |
| Tandartsen | 0,2 |
| Sociaal geneeskundige artsen | 0,1 |
Bron: BIG-register op CBS-StatLine
Verpleegkundigen de grootste medische beroepsgroep in de ziekenhuiszorg
In 2018 waren de verpleegkundigen verreweg de grootste medische beroepsgroep werkzaam in de ziekenhuiszorg, 77.175 (58,3%). Het grootste deel hiervan zijn algemene verpleegkundigen (97,5%). Een klein aandeel van de verpleegkundige is gespecialiseerd in de acute zorg, chronische zorg, intensieve zorg, preventieve zorg en de ggz. De verpleegkundige in de intensieve zorg vormen hierin de grootste groep (1,8%).
Andere zorgprofessionals in het ziekenhuis
In het ziekenhuis zijn ook andere zorgprofessionals werkzaam, zoals fysiotherapeuten, klinisch psychologen, GZ-psychologen en psychotherapeuten, (ziekenhuis)apothekers en (gespecialiseerde) tandartsen.
Meer informatie
Datum publicatie
Aantal ziekenhuisbedden en IC-bedden
Aantal ziekenhuisbedden 2017
| Soort instelling | 2017 |
|---|---|
| Bedden in UMC's | 6987 |
| Bedden in algemene ziekenhuizen | 30766 |
| Totaal bedden | 37753 |
| IC-bedden in UMC's | 428 |
| IC-bedden algemene ziekenhuizen | 1628 |
| Totaal IC-bedden | 2056 |
Bron: Dutch Hospital Data/Enquête Jaarcijfers Ziekenhuizen (bron na 2017 stopgezet)
IC-bedden algemene ziekenhuizen en UMC’s is deels inclusief medium care, Cardio Care Unit (CCU) en Eerste Harthulp (EHH) bedden
Algemene ziekenhuizen hebben het grootste aantal ziekenhuisbedden
In 2018 zijn er volgens de jaardocumenten Maatschappelijke Verantwoording in de zorg in totaal 39.900 ziekenhuisbedden (DigiMV). Dit betreft het aantal bedden in universitaire ziekenhuizen, algemene ziekenhuizen, categorale ziekenhuizen en revalidatiecentra. Dit aantal is inclusief wiegen voor gezonde zuigelingen, bedden voor dag- of deeltijdbehandeling, bedden/stoelen voor cytostaticabehandeling of dialyse en IC-bedden. Bedden op de afdelingen psychiatrie van universitaire en algemene ziekenhuizen (PAAZ/PUK) zijn niet meegeteld, evenmin als bedden in Zelfstandige Behandel Centra, voor zover niet onderdeel van een ziekenhuisconcern. Op basis van de gegevens in de jaardocumenten is het respectievelijk lastig en onmogelijk om een uitsplitsing te maken naar type ziekenhuis (UMC versus algemeen) en type bed (IC-bed versus niet-IC-bed). Dat is wel mogelijk met gegevens van een andere bron van een jaar eerder. De grafiek toont de uitsplitsing naar type ziekenhuis en IC-bedden op de IC-afdeling voor 2017. In 2017 stond ruim 80% van de ziekenhuisbedden in algemene ziekenhuizen (DHD, 2019). Ruim 5% van het totaal aantal bedden was een intensive care bed.
Meer gedetailleerde cijfers gewenst
Tijdens de COVID-19 epidemie kwam er meer aandacht voor het actuele aantal ziekenhuisbedden waarop volwassen patiënten met een lichamelijk aandoening gedurende meerdere dagen verpleegd kunnen worden. Het is nog niet zeker of DigiMV zich leent voor deze specificering. Bovendien blijken de cijfers uit deze bron te verschillen van die uit een andere bron (Zorg-capaciteit.nl). Nader onderzoek naar verschillen en mogelijkheden van deze bronnen is daarom gewenst. Hetzelfde geldt voor IC-bedden. Meer informatie over deze bronnen.
Meer informatie
Datum publicatie
Toelichting op beschikbaarheid cijfers IC-bedden
Nog geen eenduidig actueel cijfer over het aantal IC-bedden
Op dit moment is er nog geen eenduidig en actueel cijfer over het aantal IC-bedden beschikbaar. Voor 2017 presenteren wij de cijfers afkomstig uit de Enquête Jaarcijfers Ziekenhuizen van Dutch Hospital Data (DHD). Deze enquête is echter stopgezet. Een indicatie over 2018 kan wel verkregen worden uit gegevens van de kwaliteitsregistratie van Stichting NICE (Nationale Intensive Care Evaluatie). In 2018 namen alle 84 IC’s voor volwassenen in Nederland aan deze registratie deel. De Stichting NICE ontving gegevens over 1.208 operationele IC-bedden, wat wil zeggen dat beademingsapparatuur en verpleegkundigen beschikbaar zijn (NICE Stichting, 2019). Tijdens de COVID-19 epidemie 2020/2021 waren er drie aanvullende bronnen voor het aantal aanwezige IC-bedden:
- Zorg-capaciteit.nl;
- Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS);
- Inventarisatie door het Ministerie van VWS, opgenomen in de Subsidieregeling opschaling curatieve zorg COVID-19 (zie Bijlage 1. Opschalingslijst).
De inventarisatie door het Ministerie van VWS kwam op een aantal van 1.032 IC-bedden op 1 juli 2020. Hoe dit cijfer precies tot stand is gekomen, is niet toegelicht. De andere twee bronnen zijn vooral bedoeld om van dag tot dag (zelfs van uur tot uur) het aantal bezette en beschikbare IC-bedden te meten; zij hebben geen overzichten gepubliceerd. Het LCPS vermeldde op zijn website op 31 maart 2021 dat er een capaciteit was van 1.329 IC-bedden (voor zowel COVID- als niet-COVID-zorg).
Bij het meten en weergeven van het aantal aanwezige IC-bedden is het belangrijk om rekening te houden met aspecten als beschikbaarheid van personeel, type beademing, aanwezigheid van ondersteunende apparatuur, tijd die nodig is om het bed in te zetten, bedden met monitoring- en beademingsmogelijkheden op andere afdelingen dan de IC, bedden die inzet kunnen worden bij een calamiteit (calamiteitenbedden) en hoe omgegaan wordt met fluctuerende aantallen. Zodra we samen met relevante partijen tot verantwoorde cijfers over de periode na 2017 kunnen komen, zullen we dat hier opnemen.
Opschalingsplan voor 1.700 IC-bedden
Het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) heeft in juni 2020 een opschalingsplan gepresenteerd waarin werd voorgesteld om het aantal IC-bedden uit te breiden tot 1.350 structureel en 1.700 flexibel (Landelijk Netwerk Acute Zorg, 2020). Het aantal van 1.700 komt ongeveer overeen met het aantal bedden dat in gebruik was tijdens de piek van de eerste COVID-19-golf in 2020; toen waren er 1.424 IC-bedden voor patiënten met COVID-19 in gebruik en ongeveer 350 IC-bedden voor ander type patiënten (Landelijk Netwerk Acute Zorg, 2020; D. Gommers, podcast Virusfeiten 10 maart 2021, na ca 6 minuten).
Naast IC-bedden voor volwassenen ook IC-bedden voor kinderen
Behalve IC-bedden voor volwassenen zijn er IC-bedden voor kinderen en pasgeborenen. Ook deze worden ingezet als vitale functies worden bedreigd. IC-bedden voor kinderen bevinden zich op Pediatrische Intensive Care Units (PICU’s) van zeven ziekenhuizen. Ze zijn bestemd voor kinderen van 0 t/m 18 jaar. Couveuses voor pasgeborenen bevinden zich op Neonatale Intensive Care Units (NICU’s) van tien ziekenhuizen. Hier kan gespecialiseerde zorg worden geboden aan kinderen die te vroeg zijn geboren, kinderen met een te laag geboortegewicht en/of kinderen met een (mogelijke) aandoening. In totaal zijn er 200 couveuses aanwezig. Door een tekort aan verpleegkundigen, zijn er in de praktijk gemiddeld 170 NICU-couveuses onmiddellijk beschikbaar (NVK, Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, gegevens ontvangen eind september 2020).
Twitter
Facebook
LinkedIn