Volksgezondheidenzorg.info

Zoekveld

Verstandelijke beperking→Kosten→Zorguitgaven

Cijfers & Context

440.000 mensen met een verstandelijke beperking

Regionaal & Internationaal

Verstandelijke beperking in NL lager dan elders

Kosten

Uitgaven aan zorg 8,3 miljard euro in 2017

Preventie & Zorg

111.000 mensen met verstandelijke beperking in Wlz

Zorguitgaven voor mensen met een verstandelijke beperking naar leeftijd en geslacht

Zorguitgaven voor mensen met een verstandelijke beperking 2017

LeeftijdMannenVrouwen
042,6
1-431,419
5-9134,560,2
10-14150,478,8
15-19307,8183
20-24606,7412,3
25-29514,3355,3
30-34384,8267,6
35-39331,7236,6
40-44304,9225
45-49379,7296,7
50-54418,3324,9
55-59376,3287,6
60-64307250
65-69233,7193,2
70-74138,5123,6
75-7979,886
80-8441,151,6
85-8914,823,4
90-943,88,2
95+0,21,9

Bron: Kosten van Ziekten

  • Geraamde cijfers
  • ICD10 codes F70-F79, Q90

Zorguitgaven voor mensen met verstandelijke beperking 8,3 miljard euro

In 2017 werd in Nederland 8,3 miljard euro uitgegeven aan zorg voor mensen met een verstandelijke beperking, inclusief downsyndroom. Dit is 9,4% van de totale zorguitgaven in Nederland en 32,8% van de zorguitgaven voor psychische stoornissen. De zorguitgaven komen voor bijna 92% voor rekening van de gehandicaptenzorg. Het grootste deel van de zorguitgaven betrof de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking in de leeftijd van 20 tot 30 jaar en van 50 tot 60 jaar. Van de uitgaven gaat 58% naar mannen met een verstandelijke beperking en 42% naar vrouwen. 

Piek in zorguitgaven door toegenomen instroom in zorg

De piek in de zorguitgaven voor de 20- tot 30-jarigen is te verklaren door een in recente jaren toegenomen instroom in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Dit wordt veroorzaakt door een samenspel van factoren, zoals de verhoogde instroom van mensen met een lichtere verstandelijke beperking in de zorg, verbeterde diagnostiek en de toenemende eisen die de maatschappij aan het functioneren van de burgers stelt. De tweede piek, bij de 50- tot 60-jarigen, laat het 'normale' verloop van de zorguitgaven zien, waarbij oudere mensen met een verstandelijke beperking meer zorg nodig hebben. Deze piek bevindt zich op relatief jonge leeftijd wegens een lagere levensverwachting, die op 50 jaar ligt voor mensen met een ernstige verstandelijke beperking en op 55 jaar voor mensen met het downsyndroom (Ras et al., 2010).

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

28-10-2019

Bronnen en literatuur

Literatuur

  1. Ras M, Woittiez I, van Kempen H, Sadiraj K. Steeds meer verstandelijk gehandicapten? Ontwikkelingen in vraag en gebruik van zorg voor verstandelijk gehandicapten. Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP); 2010. Bron

Verantwoording

Definities

  • Verstandelijke beperking

    Mensen met een verstandelijke beperking hebben een stoornis in intellectuele functies

    Iemand met een verstandelijke beperking heeft een aangeboren of een later in de ontwikkeling optredende stoornis in de intellectuele functies. Dit gaat gepaard met beperkingen in de sociale (zelf)redzaamheid. De diagnose is meestal gebaseerd op de DSM (-IV of 5) en de ICD-10. De diagnostische criteria van de ICD-10 en DSM-5 komen overeen met die van de American Association on Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD). De nieuwste editie(Schalock et al., 2010) hanteert drie criteria voor diagnose (Schalock et al., 2010):

    • Een significante stoornis in de intellectuele functies (IQ ligt twee of meer standaarddeviaties beneden het populatiegemiddelde).
    • Gelijktijdig optredend met een significante beperking in het adaptieve gedrag (conceptuele, sociale en praktische vaardigheden; twee of meer standaarddeviaties beneden het populatiegemiddelde).
    • Het optreden van deze beperkingen vóór het 18e levensjaar.

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. Schalock RL, Borthwick-Duffy SA, Bradley VJ, Buntinx WHE, Coulter DL, Craig EM. Intellectual Disability: Definition, Classification, and Systems of Supports (Eleventh edition). Washington DC: American Association on Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD); 2010. Bron

  • IQ van 70/75 is bovengrens van intellectueel functioneren

    Een verstandelijke beperking wordt vastgesteld op basis van het intellectueel functioneren (IQ) en de ondersteuningsbehoefte. De bovengrens voor een verstandelijke beperking is een IQ van 70-75. Bij zeer jonge kinderen, op oudere leeftijd is een klinisch oordeel op basis van professionele criteria en uitgangspunten van belang (Schalock et al., 2010). Traditioneel is het niveau van intellectueel functioneren als volgt onderverdeeld:

    • Zwakbegaafd: IQ 70/75-85/90.
    • Licht verstandelijke beperking: IQ 50/55-70.
    • Matige verstandelijke beperking: IQ 35/40-50/55.
    • Ernstige verstandelijke beperking: IQ 20/25-35/40.
    • Diepe verstandelijke beperking: IQ lager dan 20/25.

    In de DSM-5 zijn de IQ-criteria vervangen door typologische beschrijvingen van het intellectuele functioneren.

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. Schalock RL, Borthwick-Duffy SA, Bradley VJ, Buntinx WHE, Coulter DL, Craig EM. Intellectual Disability: Definition, Classification, and Systems of Supports (Eleventh edition). Washington DC: American Association on Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD); 2010. Bron

  • Beperkingen in adaptief gedrag vastgesteld via ondersteuningsbehoefte

    Beperkingen in het adaptieve gedrag worden in de praktijk vastgesteld op basis van de ondersteuningsbehoefte van een persoon. Dat betreft de ondersteuning die nodig is om te functioneren op een manier die past bij de leeftijd en cultuur van de persoon in verschillende levensdomeinen (wonen, leren, werken, sociale relaties en dergelijke) (Schalock et al., 2010; de Bruijn et al., 2014).

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. Schalock RL, Borthwick-Duffy SA, Bradley VJ, Buntinx WHE, Coulter DL, Craig EM. Intellectual Disability: Definition, Classification, and Systems of Supports (Eleventh edition). Washington DC: American Association on Intellectual and Developmental Disabilities (AAIDD); 2010. Bron
    2. de Bruijn J, Buntinx WHE, Twint B. Verstandelijke beperking: definitie en context. SWP Publishing Company, Amsterdam; 2014. Bron
Bronverantwoording

  • Prevalentieschatting verstandelijke beperking door SCP

    Het SCP heeft een zo precies mogelijke schatting van het aantal mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB’ers) gemaakt. Het gaat om mensen met een relatief laag IQ en veelal een beperkte sociale redzaamheid. Er zijn geen registraties van het IQ en/of de sociale redzaamheid van de bevolking. Daarom is het aantal mensen met een LVB (IQ 50-85) niet precies vast te stellen en moet hun aantal worden geschat. De schatting is met grote onzekerheid omgeven omdat de informatie over het aantal mensen in deze groepen nu eenmaal schaars en onvolledig is (Woittiez et al., 2019).

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. Woittiez I.B., Eggink E., Ras M. Het aantal mensen met een licht verstandelijke beperking. Notitie ten behoeve van het IBO-LVB. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP); 2019. Bron

  • Prevalentieschatting internationaal

    De prevalentieschattingen van verschillende landen lopen sterk uiteen. Dit is deels te verklaren doordat de gebruikte onderzoeksmethode verschilt. Sommige landen is de prevalentiecijfers gebaseerd op bevolkingsonderzoek, terwijl andere landen hier registraties van zorggebruik voor hebben gebruikt. Slechts een klein deel van de mensen met een verstandelijke beperking is terug te vinden in de zorgregistraties (POMONA, 2004).

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. POMONA. Health Indicators For People With Intellectual Disability in the Member States. Final Report. Geneve: Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO); 2004. Bron

Andere websites over Verstandelijke beperking

Data en gegevensbronnen