Volksgezondheidenzorg.info

Zoekveld

Soa→Kosten→Zorguitgaven

Cijfers & Context

Chlamydia is de meest voorkomende soa

Regionaal & Internationaal

Centrum seksuele gezondheid bij vrijwel elke GGD

Kosten

Zorguitgaven soa 73 miljoen euro in 2017

Preventie & Zorg

Preventie: voorkómen en vroeg opsporen soa

Zorguitgaven soa naar sector

Zorguitgaven soa 2017

ZorgsectorMannenVrouwen
Openbare zorg en preventie20,117,4
Ziekenhuiszorg8,48,0
Eerstelijnszorg5,94,2
Genees- en hulpmiddelen2,52,1
Overige zorgaanbieders1,41,4
Overig0,90,9

Bron: Kosten van Ziekten

  • Geraamde cijfers
  • ICD-10 code: A50-A56, A60, A63.0, A74, I98.0, K67.0-K67.2, M03.1, M73.0-M73.1, N29.0, N74.2-N74.4, O98.1-O98.2

Zorguitgaven voor soa 73 miljoen euro in 2017

De uitgaven van zorg voor soa bedroegen 73,1 miljoen euro in 2017, exclusief de uitgaven van zorg voor hiv-infectie en aids. Dat is 0,08% van de totale uitgaven voor de gezondheidszorg in Nederland in dat jaar. De zorguitgaven voor soa's zijn 4,8% van de zorguitgaven die gemaakt worden voor de totale hoofdgroep infectieziekten en parasitaire ziekten. Van de totale zorguitgaven voor soa is 51% toe te schrijven aan de sector openbare gezondheidzorg en preventie. Dit zijn directe uitgaven voor de Centra Seksuele Gezondheid (CSG) bij de GGD'en in Nederland. De ziekenhuis- en medisch-specialistische zorg is verantwoordelijk voor 22% van de totale zorguitgaven voor soa in 2017 en bijna 14% gaat naar eerstelijnszorg.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

28-10-2019

Zorguitgaven soa naar leeftijd en geslacht

Zorguitgaven soa 2017

LeeftijdMannenVrouwen
000
1-400,1
5-90,30,3
10-140,50,7
15-191,73,5
20-248,311,5
25-297,25,7
30-344,62,7
35-393,61,8
40-442,71,4
45-492,81,5
50-542,31,3
55-591,71
60-641,20,8
65-6910,7
70-740,60,5
75-790,30,3
80-840,10,2
85-890,10,1
90-9400
95+00

Bron: Kosten van Ziekten

  • Geraamde cijfers
  • ICD-10 code: A50-A56, A60, A63.0, A74, I98.0, K67.0-K67.2, M03.1, M73.0-M73.1, N29.0, N74.2-N74.4, O98.1-O98.2

Meeste zorguitgaven soa  voor 20- tot 30-jarigen

De zorguitgaven voor soa in 2017 waren het hoogst in de leeftijdscategorie van 20 tot 30 jaar. Bijna 45% van de totale zorguitgaven voor soa ging naar deze leeftijdscategorie. De zorguitgaven nemen daarna snel af met de leeftijd. De zorguitgaven zijn ongeveer gelijk voor mannen en vrouwen (54 en 46% respectievelijk). De totale zorguitgaven voor soa bedroegen 73,1 miljoen euro in 2017 (exclusief de uitgaven van zorg voor hiv-infectie en aids).

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

28-10-2019

Zorguitgaven hiv en aids naar sector

Zorguitgaven voor hiv en aids 237 miljoen euro in 2017

In 2017 bedroegen de zorguitgaven voor hiv en aids 236,6 miljoen euro. Hiervan ging 173 miljoen euro (73%) naar genees- en hulpmiddelen en 43 miljoen euro (18%) naar ziekenhuiszorg en medisch specialistische zorg. De zorguitgaven voor hiv en aids maken 15,6% uit van de totale uitgaven voor infectie- en parasitaire ziekten en 0,27% van de totale uitgaven van de gezondheidszorg in Nederland.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

28-10-2019

Zorguitgaven hiv en aids naar leeftijd en geslacht

Zorguitgaven hiv en aids naar leeftijd en geslacht 2017

LeeftijdMannenVrouwen
00,10
1-40,30,2
5-90,20,4
10-140,30,3
15-190,70,6
20-2430,8
25-298,91,9
30-3414,24,7
35-3919,35,6
40-4423,95,6
45-4934,46,7
50-5436,44,9
55-5925,43,7
60-6415,62
65-699,20,6
70-744,30,3
75-791,50,1
80-840,40,1
85-890,10
90-9400
95+00

Bron: Kosten van Ziekten

  • Geraamde cijfers
  • ICD-10 code: B20-B24, Z21

Meeste zorguitgaven hiv en aids voor mannen

Van alle zorguitgaven in 2017 voor hiv en aids ging 84% naar de zorg voor mannen en 16% naar de zorg voor vrouwen. Gemiddeld worden de meeste zorguitgaven voor hiv en aids gemaakt in de leeftijdsgroep 40 tot 60 jaar. Deze verschillen in zorguitgaven naar leeftijd en geslacht houden verband met het vóórkomen van hiv en aids onder verschillende leeftijdsgroepen bij mannen en vrouwen. In 2017 bedroegen de totale zorguitgaven voor hiv en aids 236,6 miljoen euro.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

28-10-2019

Zorguitgaven hepatitis naar sector

Zorguitgaven hepatitis 2017

ZorgsectorMannenVrouwen
Genees- en hulpmiddelen91,932,4
Openbare zorg en preventie2321,6
Ziekenhuiszorg13,39,5
Beheer7,25,2
Eerstelijnszorg4,31,6
Overig20,9

Bron: Kosten van Ziekten

  • Geraamde cijfers
  • ICD-10 code: B15, B16, B17.0-B17.2, B17.8-B17.9, B18.0-B18.2, B18.8-B18.9, B19, B25.1, B94.2, O98.4, P35.3

Zorguitgaven hepatitis 213 miljoen euro

In 2017 werd 212,9 miljoen euro uitgegeven aan de zorg voor hepatitis. Dit betreft 0,24% van de totale uitgaven voor de gezondheidszorg in Nederland en 14% van de totale zorguitgaven voor infectie- en parasitaire ziekten. Van de zorguitgaven voor hepatitis gaat 58% naar genees- en hulpmiddelen. Bijna 21% gaat naar openbare zorg en preventie en bijna 11% gaat naar ziekenhuiszorg en medisch-specialistische zorg. De Kosten van Ziekten studie maakt geen onderscheid tussen hepatitis B en andere vormen van virale hepatitis

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

28-10-2019

Zorguitgaven hepatitis naar leeftijd en geslacht

Zorguitgaven hepatitis 2017

LeeftijdMannenVrouwen
024,923,6
1-41,21,1
5-90,30,4
10-140,20,2
15-190,30,3
20-240,80,8
25-291,91,1
30-342,81,7
35-395,13
40-446,42,6
45-49153,4
50-5423,85,1
55-5926,510,1
60-6418,96,5
65-697,65,4
70-743,83,8
75-791,41,5
80-840,80,3
85-890,10,3
90-9400
95+00

Bron: Kosten van Ziekten

  • Geraamde cijfers
  • ICD-10 code: B15, B16, B17.0-B17.2, B17.8-B17.9, B18.0-B18.2, B18.8-B18.9, B19, B25.1, B94.2, O98.4, P35.3

Meeste zorguitgaven hepatitis voor mannen

In 2017 ging 67% van de uitgaven van zorg voor hepatitis naar mannen en 33% naar vrouwen. De meeste zorguitgaven werden gemaakt bij nuljarigen en bij mensen in de leeftijdscategorie van 45 tot 65 jaar. De relatief hoge zorguitgaven bij nuljarigen worden veroorzaakt doordat baby's sinds 2011 via het Rijksvaccinatieprogramma worden gevaccineerd tegen hepatitis B. De uitgaven voor de screening van zwangere vrouwen op hepatitis B vallen in de Kosten van Ziektenstudie onder 'zwangerschap, geboorte en kraambed', en zijn niet opgenomen in bijgaande figuur. In 2017 werd in totaal 212,9 miljoen euro uitgegeven aan de zorg voor hepatitis.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

28-10-2019

Verantwoording

Definities

  • Seksueel overdraagbare aandoeningen zijn bacteriële of virale infectieziekten

    Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) zijn infectieziekten die meestal worden veroorzaakt door een bacterie of virus.
    •    Bacteriële soa's zijn Chlamydia, gonorroe en syfilis;
    •    Virale soa's zijn genitale wratten, hepatitis B, herpes genitalis en hiv.
    Soa's worden overgedragen via sperma, bloed, vaginaal vocht en bij contact van de slijmvliezen.

  • Chlamydia is bacteriële seksueel overdraagbare aandoening

    Chlamydia is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) die veroorzaakt wordt door de bacterie Chlamydia trachomatis. Chlamydia kan behalve door onbeschermd seksueel contact (urogenitale, anorectale en orale chlamydia) ook worden overgedragen van moeder op kind tijdens de geboorte (perinatale chlamydia).

  • LGV is een ernstig type chlamydia bij mannen

    Een specifiek type chlamydia-infectie bij mannen is Lymphogranuloma venereum (LGV). LGV heeft een ernstig ziekteverloop. Het veroorzaakt een ontsteking van de lymfeklieren, met als mogelijk gevolg genitale en anale zweren. LGV-patiënten met dergelijke zweren zijn vatbaarder voor hiv en andere soa. Bovendien kunnen zij als gevolg van de zweren eerder anderen besmetten (Bron: LCI protocol chlamydia en LGV).

  • Genitale wratten

    Genitale wratten, ook wel condylomata acuminata genoemd, is een virale seksueel overdraagbare aandoening (soa) die wordt veroorzaakt door het humaan papilloma virus (HPV), type 6 en 11. De HPV-typen 6 en 11 behoren tot de laagrisicotypen van het HPV-virus en zijn niet kankerverwekkend. De hoogrisicotypen van het HPV-virus (met name typen 16 en 18) spelen een rol bij het ontstaan van  baarmoederhalskanker (Zur Hausen, 2002). De eerste verschijnselen van genitale wratten zijn jeuk en irritatie bij de geslachtsorganen. Soms ontstaat er maar één wratje, maar bij andere personen ontstaan er veel wratten in een kort tijdsbestek. De meeste geïnfecteerden hebben geen klachten, maar ze kunnen wel hun seksuele partners besmetten. De infectie heeft een chronisch karakter en de kans is groot dat genitale wratten na een behandeling terugkomen.

  • Gonorroe

    Gonorroe, ook wel druiper genoemd, is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) die wordt veroorzaakt door de bacterie Neisseria gonorrhoeae. Gonorroe kan behalve door onbeschermd seksueel contact (urogenitale, anorectale en orale gonorroe) ook worden overgedragen van moeder op kind tijdens de geboorte (perinatale gonorroe). 

  • Hepatitis B is een zeer besmettelijke virusinfectie

    Hepatitis B is een zeer besmettelijke infectie die wordt veroorzaakt door het hepatitis B-virus (HBV). Het virus nestelt zich in de levercellen van het lichaam. De immunologische reactie van de geïnfecteerde persoon bepaalt het klinisch beeld dat ontstaat. Er zijn twee vormen: acute en chronische hepatitis B. De meeste (>95%) volwassenen met hepatitis B genezen spontaan binnen drie tot zestien weken en worden immuun. Bij de overige personen wordt de ziekte chronisch (Maddrey, 2001). Chronische dragers blijven besmettelijk.

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. Maddrey WC. Hepatitis B--an important public health issue. Clin Lab. 2001;47(1-2):51-5. Pubmed

  • Acute hepatitis B-infectie kan op verschillende manieren verlopen

    Na besmetting met het hepatitis B-virus is er een incubatietijd van 6 tot 26 weken. Vervolgens kan hepatitis B zich in de acute fase op twee manieren manifesteren:

    • Als een acute infectie met milde of geen ziekteverschijnselen.
    • Als een heftig ziektebeeld met vermoeidheid, koorts, gewrichtsklachten en geelzucht.

  • Herpes genitalis

    Herpes genitalis (ICD-9-code 054.1 en ICD-10-code A60) is een virale seksueel overdraagbare aandoening (soa) die wordt veroorzaakt door het herpes simplex virus (HSV), type 1 of type 2. Bij ongeveer de helft van de gevallen van herpes genitalis is HSV-1 de oorzaak en bij de andere helft HSV-2. Het virus dringt de slijmvliezen van de mond, keel, ogen of geslachtsorganen binnen en verspreidt zich van hieruit tot in de gevoelszenuwen en blijft daar sluimerend aanwezig. Een HSV-infectie heeft dus een chronisch karakter.

    Aard en ernst ziekteverschijnselen vooral bepaald door type virus en geslacht geïnfecteerde

    De aard en ernst van de ziekteverschijnselen worden in belangrijke mate bepaald door het type virus, het geslacht van de geïnfecteerde en een eventuele eerdere niet-genitale infectie met HSV, en of er sprake is van een nieuwe (primaire) infectie of een recidief. Er is geen verschil in ziekteverschijnselen tussen HSV-1 en HSV-2-infecties (Holmes et al., 2008). 

  • Syfilis is een bacteriële soa

    Syfilis is een bacteriële soa die wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum. Via de lymfebanen wordt de bacterie naar de lymfeklieren geleid en uiteindelijk vindt ook verspreiding via het bloed naar de verschillende organen plaats. Syfilis heeft een zeer wisselend klinisch beloop, wat er toe kan leiden dat de verschijnselen van syfilis niet of pas laat herkend worden.

  • Syfilis kent een besmettelijke en een niet-besmettelijke fase

    Syfilis kent een besmettelijk en een niet-besmettelijke fase. Bij de besmettelijke fase spreekt men van infectieuze syfilis; deze bestaat uit primaire, secundaire en latente syfilis. De niet-besmettelijke fase wordt ook wel tertiaire syfilis genoemd. In de tekst spreken we in principe van syfilis; als het om tertiaire syfilis gaat is dat expliciet vermeld.

  • Beloop en belangrijkste ziekteverschijnselen van syfilis

    • Primaire syfilis heeft een incubatietijd die varieert van tien tot negentig dagen (gemiddeld drie weken). Belangrijkste ziekteverschijnsel is een zweer op de plaats van de infectie (meestal rond de penis of vagina, maar soms ook bij de anus of in de mond); deze geneest vaak spontaan binnen drie tot zes weken.
    • Van de onbehandelde patiënten ontstaat bij 60-90% na drie tot zes weken secundaire syfilis. Ziekteverschijnselen zijn onder andere huiduitslag, misselijkheid, koorts en spier- en gewrichtspijnen. De klachten herstellen meestal spontaan.
    • Daarna kan bij een deel van de patiënten latente syfilis ontstaan. De vroege variant (de infectie bestaat minder dan een jaar) is besmettelijk, de late variant is niet besmettelijk. Meestal zijn er geen ziekteverschijnselen, maar sommige patiënten krijgen in deze fase opnieuw zweren. Twee derde van de onbehandelde patiënten houdt levenslang latente syfilis.
    • Bij ongeveer een derde van de onbehandelde patiënten met latente syfilis ontstaat tertiaire syfilis. In deze fase is de syfilis niet meer besmettelijk. Bij deze groep kunnen twee tot vier jaar na de infectie de inwendige organen worden aangetast, zoals hart en bloedvaten of het zenuwstelsel. In dit stadium kan ook neurosyfilis ontstaan; dit kan gepaard gaan met hoofdpijn, verwardheid, persoonlijkheidsverandering, uitval van hersenzenuwen en dementie.
Bronverantwoording

  • Tabel: Bronnen bij de cijfers over soa

    Bron Indicator in VZinfo Gepresenteerde populatie VZinfo Meer informatie
    Osiris Incidentie van hepatitis B Nederlandse bevolking  Osiris

    Nivel Zorgregistraties eerste lijn

    		 Incidentie en prevalentie van soa Nederlandse bevolking NZR
    Seksueel Overdraagbare Aandoeningen Peilstation

    Positieve testuitslagen: bij chlamydia, gonorroe, syfilis en hiv; aantal gediagnosticeerde gevallen ten opzichte van het aantal consulten: herpes genitalis en genitale wratten

    		 Nederlandse bevolking

    Seksueel Overdraagbare Aandoeningen Peilstation
    Landelijke database Stichting HIV Monitoring

    Incidentie en prevalentieprevalentie van hiv en aids.

    Nederlandse bevolking

    		 Landelijke database Stichting HIV Monitoring
    CBS Doodsoorzakenstatistiek Aantal sterfgevallen Nederlandse bevolking

    CBS Doodsoorzakenstatistiek
    Landelijke Medische Registratie (LMR)

    Klinische opnamedagen, klinische opnamen, gemiddelde opnameduur, dagopnamen
     

    		 Nederlandse bevolking LMR
    Kosten van Ziektenstudie Kosten van zorg voor soa Nederlandse bevolking Kosten van Ziekten database
Methoden

  • AVG

    In mei 2018 ging de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van kracht. Hierdoor is voor 24.153 (16%) consulten geen informatie beschikbaar in de nationale database omdat de cliënt bezwaar maakte tegen het delen van consultgegevens met het RIVM voor surveillancedoeleinden. De figuren en tabellen gebruikmakende van Centra Seksuele Gezondheid (CSG) data zijn daarom gebaseerd op de 126.629 geregistreerde consulten. De percentages van niet-geregistreerde consulten zijn nagenoeg gelijk bij de verschillende categorieën en leeftijdsgroepen. Om een trendbreuk te voorkomen is het aantal consulten en de vindpercentages voor chlamydia, gonorroe, infectieuze syfilis en hiv per geslacht en seksuele voorkeur berekend met geregistreerde consulten en geaggregeerde data van niet-geregistreerde consulten. Andere soa's en figuren gebruikmakende van CSG data zijn gebaseerd op geregistreerde consulten (126.629 consulten). Deze consulten zijn uitgevoerd bij 100.908 unieke personen. Onder alle MSM die zich in 2019 bij CSG’s lieten testen had 34,9% meerdere consulten. Onder vrouwen en heteroseksuele mannen was dit 11,9% en 7,7% respectievelijk (Staritsky et al., 2020).

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. Staritsky LE, van Aar F, Visser M, Op de Coul ELM, Heijne JCM, Götz HM, et al. Sexually transmitted infections in the Netherlands in 2019. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM/CIb); 2020. Bron