Volksgezondheidenzorg.info

Zoekveld

Seksueel risicogedrag→Regionaal & Internationaal→Internationaal

Cijfers & Context

Jonge mensen hebben vaker risicovolle seks

Regionaal & Internationaal

Nederlandse jongens gebruiken vaker condoom

Kosten

Preventie & Zorg

Breed aanbod aan maatregelen in en buiten de zorg

Internationale vergelijking seksueel gedrag jongeren

Condoomgebruik bij laatste keer seks internationaal 2018

15-jarigen
LandJongensMeisjes
Spanje7578
Griekenland7574
Luxemburg7373
Estland7665
Slovenië6872
Letland6968
Oostenrijk7364
Hongarije7958
Portugal6868
Italië7559
Roemenië6761
Duitsland6860
Finland6463
Ierland6758
Frankrijk6263
NEDERLAND6955
Denemarken6361
HBSC-gemiddelde6458
België (Wallonië)6854
België (Vlaanderen)6753
Litouwen6158
Polen5066
Slowakije6054
Bulgarije5756
Engeland6746
Schotland5458
Kroatië5852
Tsjechië5352
Zweden5046
Wales4440
Malta4633

Bron: Health Behaviour in School-Aged Children (HBSC) Study

  • De figuur toont percentages voor EU-landen die deelnemen aan de HBSC-studie; survey-jaar 2018.
  • De volgorde van de landen is gebaseerd op de gemiddelde percentages voor jongens en meisjes (van hoog naar laag).

Condoomgebruik jongens in Nederland hoger dan gemiddeld

Het condoomgebruik van 15-jarige jongens in Nederland was in 2018 hoger dan gemiddeld in Europa. Het condoomgebruik van 15-jarige meisjes in Nederland was juist iets lager dan gemiddeld in Europa. In de meeste landen en regio's was het percentage jongens dat een condoom gebruikte bij de laatste keer seks hoger dan het percentage meisjes. Het percentage condoomgebruik onder 15-jarigen was het laagst in Malta. Ook in Zweden en Wales was het percentage condoomgebruik laag. Minder dan de helft van de 15-jarigen in deze landen gaf aan een condoom te hebben gebruikt bij de laatste keer seks. Onder 15-jarigen in Europa is het gemiddelde percentage condoomgebruik licht (2%) gedaald tussen 2014 en 2018.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

10-06-2020

Internationale vergelijking zwangerschapsafbreking

Abortus internationaal 2017

Per 1.000 levendgeborenen
LandAantal abortussen per 1.000 levendgeborenen
Bulgarije379,8
Roemenië (2015)358,9
Hongarije (2016)327,1
Zweden317,3
Estland291,4
Verenigd Koninkrijk271,7
Frankrijk (2016)269,5
Denemarken (2014)265,5
Spanje239,4
Noorwegen222,5
EU28198,6
Letland188,1
Finland186,5
Portugal (2016)183,2
Tsjechië (2016)181,1
Slovenië177,8
Italië177,5
NEDERLAND (2016)153,5
Litouwen (2016)147,0
Duitsland129,0
Zwitserland114,6
Slowakije105,3
Kroatië (2016)67,1
Polen (2015)2,8
Ierland (2016)0,4
Malta0,0

Bron: WHO European Health for All Database (WHO-HFA), 2020

  • Geen actuele cijfers voor België, Griekenland, Luxemburg en Oostenrijk
  • De cijfers dateren van 2017 tenzij anders weergegeven

Aantal abortussen relatief laag in Nederland

Vergeleken met andere Europese landen is het aantal abortussen per 1.000 levendgeborenen in Nederland laag. De verschillen tussen de landen zijn groot en variëren van 380 per 1.000 levendgeborenen in Bulgarije tot bijna nul in Ierland en nul (gerapporteerde) abortussen in Malta. Er zijn geen internationaal vergelijkbare cijfers van het abortuscijfer (het aantal zwangerschapsafbrekingen per 1.000 vrouwen in de leeftijd 15-44 jaar). 

Wetgeving en praktijk rond abortus verschillen binnen Europa

Wetgeving en praktijk rond abortus verschillen sterk per land (FIOM, 2018). Binnen Europa is abortus vaak onder voorwaarden toegestaan. Van oudsher (overwegend) katholieke landen hebben over het algemeen strengere abortuswetgeving. Zo was Ierland in 2013 het één na laatste land binnen de Europese Unie dat abortus legaliseerde, al was dit onder de voorwaarde dat het leven van de vrouw in gevaar moet zijn. In Polen is abortus toegestaan als de vrouw in gevaar is, de foetus ernstige afwijkingen heeft of als de vrouw zwanger is als gevolg van incest of verkrachting. In de praktijk zijn er in Polen echter ook vrouwen die wel aan deze voorwaarden voldoen, maar desondanks geen arts vinden die de abortus wil uitvoeren. Zij weigeren op religieuze gronden de behandeling uit te voeren (FIOM, 2018). Malta is het enige land met een absoluut abortusverbod.

Veel vrouwen wijken voor abortus uit naar het buitenland

Naar schatting wijken jaarlijks duizenden Poolse vrouwen uit naar Duitsland, Slowakije, Oostenrijk en Nederland voor een abortus (FIOM, 2018). Bij abortussen in Nederland ging het in 2018 bij 89% van de gevallen om behandelingen uitgevoerd bij vrouwen die in Nederland wonen en bij 11% om behandelingen bij vrouwen uit het buitenland (IGJ, 2019). Vrouwen komen bijvoorbeeld naar Nederland omdat hun zwangerschap te ver gevorderd is om in hun eigen land nog abortus te laten uitvoeren of omdat het in hun eigen land niet is toegestaan.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

03-09-2020

Bronnen en literatuur

Literatuur

  1. FIOM. Abortus blijvend onderwerp van discussie.; 2018. Bron
  2. IGJ. Jaarrapportage Wet Afbreking Zwangerschap 2018. Utrecht: Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd; 2019. Bron

Verantwoording

Definities

  • Seksueel risicogedrag en seksuele gezondheid

    Onder seksueel risicogedrag verstaan we binnen Volksgezondheidenzorg.info seksueel gedrag dat risico’s op een soa of een ongewenste zwangerschap met zich meebrengt. Daarbij gaat het om de volgende aspecten van seksueel gedrag:

    • Risicovolle seks: Geen condoomgebruik bij het laatste sekscontact met een partner waar je geen relatie mee hebt (16+)
    • Risico op ongeplande zwangerschap: Geen anti-conceptiegebruik bij vrouwen die de afgelopen 12 maanden seksueel actief waren, niet zwanger waren of een kinderwens hadden (16-49 jaar)
    • Condoomgebruik bij de laatste keer geslachtsgemeenschap (12 tot en met 16 jaar)

    Daarnaast zijn abortuscijfers opgenomen bij dit onderwerp:

    • het aantal zwangerschapsafbrekingen (inclusief overtijdbehandelingen) per 1.000 vrouwen van 15 tot en met 44 jaar

    Het bevorderen van veilige seks ter voorkoming van soa en ongewenste zwangerschap valt binnen het bredere streven naar het bevorderen van seksuele gezondheid. Hierbij staat een veilige en vrijwillige seksualiteit waar mensen van kunnen genieten centraal. Voor informatie over andere aspecten van seksuele gezondheid dan seksueel risicogedrag verwijzen we naar Rutgers, kenniscentrum op het gebied van seksualiteit. Soa en seksuele grensoverschrijding zijn elders in VZinfo uitgewerkt. 

Bronverantwoording
Methoden

  • Dataverzameling Gezondheidsenquête 2020

    In 2020 is de dataverzameling voor de Gezondheidsenquête verstoord door de COVID-19-pandemie. Ongeveer een half jaar was het niet mogelijk om aan huis interviews af te nemen. Daardoor kwam er tijdens die periode alleen via internet respons binnen. Om te corrigeren voor het wegvallen van de interviews aan huis is gebruik gemaakt van een aangepast weegmodel met tijdreeksmodellen. Hierdoor zijn de cijfers te vergelijken met de eerdere jaren. Meer informatie over het aangepaste weegmodel kunt u vinden in deze nota.
    De COVID-19-pandemie en de bijbehorende maatregelen hebben mogelijk invloed gehad op het gedrag en de gezondheid van de geïnterviewden. Het is belangrijk hier rekening mee te houden bij het interpreteren van de cijfers van 2020.

  • Methoden en technieken

    Standaardisatie

    De omvang en de leeftijdsverdeling van de bevolking verschillen per regio en land. Daarnaast treden in de loop van de tijd veranderingen op in de omvang en leeftijdsverdeling. Om ziekte- en sterftecijfers van verschillende regio’s en landen, of van opeenvolgende jaren met elkaar te kunnen vergelijken, wordt hier rekening mee gehouden. Daarbij worden de cijfers gecorrigeerd voor deze verschillen of veranderingen in de bevolking. Hierbij wordt uitgegaan van de omvang en de leeftijdsverdeling van een gekozen standaardpopulatie. Dit wordt standaardisatie genoemd.

    Indexatie

    Vooral bij de weergave van trends in de tijd zijn de trendcijfers vaak geïndexeerd. Een geïndexeerde trend laat ontwikkelingen in de tijd zien ten opzichte van een gekozen basisjaar. Dit gebeurt door de cijfers van alle jaren weer te geven als percentage van het cijfer in een gekozen basisjaar. Het cijfer in het basisjaar is gelijk gesteld aan 100(%). Indexatie maakt zichtbaar hoe groot de percentuele toe- of afname is ten opzichte van dat basisjaar. Door als basisjaar het eerste jaar in de grafiek te kiezen, kun je snel zien wat de verandering over de hele weergegeven periode is en ook of er grote verschillen zijn voor de onderscheiden groepen (mannen en vrouwen bijvoorbeeld).

    Indexatie kan ook gebruikt worden voor het weergeven van regionale verschillen. Hierbij wordt het landelijke cijfer bijvoorbeeld gelijk gesteld aan 100(%). Een regionaal cijfer boven of onder de 100 duidt erop dat het respectievelijk hoger of lager is dan het landelijke cijfer. Voorafgaand aan indexatie worden de cijfers vaak gecorrigeerd voor verschillen in samenstelling van de populaties.

    Toetsing trends

    Toetsing van de trend heeft plaatsgevonden op ongestandaardiseerde data door middel van een logistische regressie, waarbij is gecorrigeerd is voor leeftijd en geslacht. Daarbij wordt getoetst of er een statistisch significante toe- of afname is met een significantieniveau (p-waarde) van 0,05. Vaak is onderscheid gemaakt naar trends in verschillende subpopulaties: mannen, vrouwen en leeftijdsgroepen. Daarnaast is getoetst of de trend voor mannen en vrouwen statistisch significant verschilt.
    De kans op het vinden van een toevallige significante uitkomst neemt toe met het aantal uitgevoerde toetsen. Om hiervoor te corrigeren is een Benjamini‐Hochberg‐correctie op de p‐waardes uitgevoerd.