Reumatoïde artritis (RA)→Cijfers & Context→Huidige situatie

Onder de verzamelnaam 'reuma' vallen verschillende soorten reumatische aandoeningen. Reumatoïde artritis (RA) (ICD-9-code 714.0-2, ICD-10-code M05, M06 en M08.0) is een van de meest ernstige reumatische aandoeningen. De ziekte kenmerkt zich door chronische ontstekingen van meerdere gewrichten (polyartritis). De ontsteking komt vooral voor in de kleine gewrichten van handen en voorvoeten, maar kan zich in vrijwel alle gewrichten manifesteren. 

Voor diagnose RA moet worden voldaan aan aantal criteria

De diagnose RA kan worden gesteld als wordt voldaan aan een aantal criteria (2010 ACR/EULAR). Er moet een ontsteking zijn aan minimaal één gewricht, er mogen geen diagnosen zijn die deze ontsteking beter kunnen verklaren, en er moeten minstens 6 van de 10 punten worden gehaald:

Aantal aangetaste gewrichten:

• 1 groot gewricht: 0 punten
• 2-10 grote gewrichten: 1 punt
• 1-3 kleine gewrichten (met of zonder grote gewrichten): 2 punten
• 4-10 kleine gewrichten (met of zonder grote gewrichten): 3 punten
• Meer dan 10 gewrichten (met minstens 1 klein gewricht): 5 punten

Serologische parameters:

• Negatieve reumafactor en negatieve ACPA: 0 punten
• Laag-positieve reumafactor of anti-CCP: 2 punten
• Hoog-positieve reumafactor of anti-CCP: 3 punten

Acute fase:

• Verhoogde ESR of CRP: 1 punt

Duur:

• Klachten langer dan 6 weken: 1 punt

Reumatoïde artritis kent verschillende stadia en vormen

Het beloop van de ziekte RA kent verschillende stadia. In een vroeg stadium van gewrichtsschade ontstaat kraakbeenverlies en komen er gaten in het bot (erosies). Bij RA wordt onder meer onderscheid gemaakt tussen erosieve en niet-erosieve vormen. Dit onderscheid berust niet op pathofysiologie maar is sterk geassocieerd met ziekteduur. Naarmate de ziekte langer duurt, is de kans groter dat de patiënt erosies heeft. Bij RA kan ook onderscheid gemaakt worden tussen vormen van RA waarbij geen reumafactoren (bepaalde antistoffen) aanwezig zijn en vormen van RA waarbij deze factoren wel aanwezig zijn. Dit worden respectievelijk seronegatieve en seropositieve vormen genoemd. Een groot deel van de RA-patiënten is aanvankelijk seronegatief, maar tijdens het eerste of tweede jaar van hun ziekte worden de meeste patiënten seropositief.

Pijn en stijfheid voornaamste symptomen

De voor RA kenmerkende chronische gewrichtsontstekingen leiden tot pijn, stijfheid, gewrichtsvervormingen en afbraak van kraakbeen, bot en gewrichtskapsel. Bij RA gaat weliswaar veel aandacht uit naar de gewrichtsafwijkingen, maar in feite is RA een ziekte die op het hele lichaam ingrijpt. Ook klachten als moeheid, gewichtsverlies, koorts en stoornissen aan organen als het hart, de bloedvaten, de longen, de zenuwen en de nieren kunnen een gevolg van de ziekte zijn. Daarnaast kunnen voor patiënten de bijwerkingen van de behandeling problemen opleveren.

Weinig bekend over risicofactoren voor reumatoïde artritis

Er zijn geen of weinig risicofactoren voor reumatoïde artritis (RA) bekend. Er zijn wel aanwijzingen dat genetische en hormonale factoren een rol spelen bij het ontstaan van RA. Ook zijn er steeds meer aanwijzingen dat er mogelijk een verband bestaat tussen roken en RA.