Volksgezondheidenzorg.info

Zoekveld

Reumatoïde artritis (RA)→Cijfers & Context→Huidige situatie

Cijfers & Context

Bijna 260.000 mensen hebben reumatoïde artritis

Regionaal & Internationaal

Zuid-Limburg meeste gewrichtsontsteking

Kosten

Uitgaven aan zorg reumatoïde artritis 654 miljoen

Preventie & Zorg

505 ziekenhuisopnamen en 16.380 dagopnamen

Prevalentie reumatoïde artritis in huisartsenpraktijk

Jaarprevalentie reumatoïde artritis 2018

mannenvrouwen
0-40,080,21
5-90,361,01
10-141,252,07
15-191,552,99
20-242,774,63
25-293,646,14
30-344,738,49
35-395,6811,48
40-447,8213,44
45-4910,1118,05
50-5411,7320,53
55-5915,6226,70
60-6420,3131,00
65-6924,5739,36
70-7428,8741,21
75-7932,0048,05
80-8436,1554,69
85+42,8153,56

Bron: Nivel Zorgregistraties eerste lijn 

Bijna 260.000 mensen met reumatoïde artritis

In 2018 waren er naar schatting 258.600 mensen bij wie de huisarts de diagnose reumatoïde artritis (RA) heeft gesteld: 94.500 mannen en 164.200 vrouwen (jaarprevalentie). Dit komt overeen met 11,0 per 1.000 mannen en 18,9 per 1.000 vrouwen. Op alle leeftijden komt reumatoïde artritis vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en het aantal mensen met de ziekte neemt toe met de leeftijd. De jaarprevalentie betreft alle mensen die ergens in het jaar 2018 bekend waren bij de huisarts voor reumatoïde artritis. Deze mensen hoeven niet allemaal in 2018 contact te hebben gehad met de huisarts voor RA.

Reumatische aandoeningen in Nederland

Uit een recent rapport van het nivel blijkt dat in 2013 ongeveer 1 op de 9 mensen in Nederland een reumatische aandoening had. Dit komt neer op 1,95 miljoen mensen. Dit cijfer betreft alle personen met een aandoening die volgens de definitie van het Reumafonds onder reuma vallen en waarvoor (huis)artsen een diagnostische codering kunnen opgeven: chronische ontstekingsreuma, artrose, jicht en osteoporose. Overige vormen van reuma zijn niet meegenomen in dit onderzoek. Ieder jaar krijgt 1 op de 66 mensen in Nederland de diagnose reumatische aandoening (Sloot et al., 2016).  

Meer informatie

 

Experts en redactie

Datum publicatie

04-09-2019

Bronnen en literatuur

Literatuur

  1. Sloot R, Flinterman L, Heins M, Lafeber M, Boeije H, Poos MJJC, et al. Reumatische aandoeningen in Nederland: Ervaringen en kengetallen. Utrecht: Nivel; 2016. Bron

Nieuwe gevallen reumatoïde artritis in huisartsenpraktijk

12.400 nieuwe patiënten met reumatoïde artritis

In 2018 kregen naar schatting 12.400 nieuwe patiënten de diagnose reumatoïde artritis bij de huisarts: 4.500 mannen en 7.900 vrouwen. Dit komt overeen met 0,5 nieuwe patiënten per 1.000 mannen en 0,9 per 1.000 vrouwen. Het aantal nieuwe patiënten met RA neemt toe met de leeftijd voor zowel mannen als vrouwen.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

22-10-2018

Verantwoording

Definities

  • Reumatoïde artritis is een chronische gewrichtsontsteking

    Onder de verzamelnaam 'reuma' vallen verschillende soorten reumatische aandoeningen. Reumatoïde artritis (RA) (ICD-9-code 714.0-2, ICD-10-code M05, M06 en M08.0) is een van de meest ernstige reumatische aandoeningen. De ziekte kenmerkt zich door chronische ontstekingen van meerdere gewrichten (polyartritis). De ontsteking komt vooral voor in de kleine gewrichten van handen en voorvoeten, maar kan zich in vrijwel alle gewrichten manifesteren. 

    Voor diagnose RA moet worden voldaan aan aantal criteria

    De diagnose RA kan worden gesteld als wordt voldaan aan een aantal criteria (2010 ACR/EULAR). Er moet een ontsteking zijn aan minimaal één gewricht, er mogen geen diagnosen zijn die deze ontsteking beter kunnen verklaren, en er moeten minstens 6 van de 10 punten worden gehaald:

    Aantal aangetaste gewrichten:

    • 1 groot gewricht: 0 punten
    • 2-10 grote gewrichten: 1 punt
    • 1-3 kleine gewrichten (met of zonder grote gewrichten): 2 punten
    • 4-10 kleine gewrichten (met of zonder grote gewrichten): 3 punten
    • Meer dan 10 gewrichten (met minstens 1 klein gewricht): 5 punten

    Serologische parameters:

    • Negatieve reumafactor en negatieve ACPA: 0 punten
    • Laag-positieve reumafactor of anti-CCP: 2 punten
    • Hoog-positieve reumafactor of anti-CCP: 3 punten

    Acute fase:

    • Verhoogde ESR of CRP: 1 punt

    Duur:

    • Klachten langer dan 6 weken: 1 punt

    Reumatoïde artritis kent verschillende stadia en vormen

    Het beloop van de ziekte RA kent verschillende stadia. In een vroeg stadium van gewrichtsschade ontstaat kraakbeenverlies en komen er gaten in het bot (erosies). Bij RA wordt onder meer onderscheid gemaakt tussen erosieve en niet-erosieve vormen. Dit onderscheid berust niet op pathofysiologie maar is sterk geassocieerd met ziekteduur. Naarmate de ziekte langer duurt, is de kans groter dat de patiënt erosies heeft. Bij RA kan ook onderscheid gemaakt worden tussen vormen van RA waarbij geen reumafactoren (bepaalde antistoffen) aanwezig zijn en vormen van RA waarbij deze factoren wel aanwezig zijn. Dit worden respectievelijk seronegatieve en seropositieve vormen genoemd. Een groot deel van de RA-patiënten is aanvankelijk seronegatief, maar tijdens het eerste of tweede jaar van hun ziekte worden de meeste patiënten seropositief.

    Pijn en stijfheid voornaamste symptomen

    De voor RA kenmerkende chronische gewrichtsontstekingen leiden tot pijn, stijfheid, gewrichtsvervormingen en afbraak van kraakbeen, bot en gewrichtskapsel. Bij RA gaat weliswaar veel aandacht uit naar de gewrichtsafwijkingen, maar in feite is RA een ziekte die op het hele lichaam ingrijpt. Ook klachten als moeheid, gewichtsverlies, koorts en stoornissen aan organen als het hart, de bloedvaten, de longen, de zenuwen en de nieren kunnen een gevolg van de ziekte zijn. Daarnaast kunnen voor patiënten de bijwerkingen van de behandeling problemen opleveren.

    Weinig bekend over risicofactoren voor reumatoïde artritis

    Er zijn geen of weinig risicofactoren voor reumatoïde artritis (RA) bekend. Er zijn wel aanwijzingen dat genetische en hormonale factoren een rol spelen bij het ontstaan van RA. Ook zijn er steeds meer aanwijzingen dat er mogelijk een verband bestaat tussen roken en RA.

Bronverantwoording

  • Tabel: Bronnen bij de cijfers over reumatoïde artritis (RA)

    Bron

    Indicator in VZinfo

    Gepresenteerde populatie VZinfo

    Meer informatie

    NIVEL Zorgregistraties eerste lijn

    Jaarprevalentie, aantal nieuwe gevallen

    Nederlandse bevolking

    NZR

    CBS Doodsoorzakenstatistiek

    Aantal sterfgevallen

    Nederlandse bevolking

    CBS Doodsoorzakenstatistiek

    CBS-Gezondheidsenquête, voorheen POLS, gezondheid en welzijn

    Prevalentie (zelfgerapporteerd)

    Nederlandse bevolking vanaf 25 jaar

    Gezondheidsenquête

    Landelijke Medische Registratie (LMR)

    Klinische opnamedagen, klinische opnamen, gemiddelde opnameduur met Reumatoïde artritis als hoofdontslagdiagnose

    Nederlandse bevolking

    LMR

    Kosten van Ziektenstudie

    Kosten van zorg voor reumatoïde artritis

    Nederlandse bevolking

    Kosten van Ziekten
Methoden

  • Methoden trends reumatoïde artritis

    Standaardisatie

    De omvang en de leeftijdsverdeling van de bevolking veranderen in de loop van de tijd. Om ziekte- en sterftecijfers van opeenvolgende jaren met elkaar te kunnen vergelijken, moet hiermee rekening worden gehouden. Daarom zijn trends in de tijd gecorrigeerd voor deze veranderingen in de bevolking. Daarbij is uitgegaan van de bevolkingsomvang en de leeftijdsverdeling in een gekozen standaardjaar/-populatie. Dit wordt standaardisatie genoemd.

    Indexatie

    Bij de weergave van trends in grafieken is gebruikgemaakt van indexatie. Hierbij zijn de cijfers van opeenvolgende jaren weergeven ten opzichte van een gekozen basisjaar. De waarde van het basisjaar is gelijkgesteld aan 100. Bij een dergelijke weergave zijn de trends van verschillende cijferreeksen (bijvoorbeeld mannen en vrouwen) beter te vergelijken en is een percentuele toename of afname eenvoudig af te lezen.

    Analyse van trends in de prevalentie

    Het RIVM heeft over de periode 2001-2011 een analyse gemaakt van de trend in het aantal personen met [ziekte](prevalentie). Deze totale trend is opgebouwd uit het effect van demografische en epidemiologische ontwikkelingen.

    • demografische ontwikkelingen: veranderingen in de omvang en leeftijdsopbouw van de bevolking;
    • epidemiologische ontwikkelingen: overige ontwikkelingen die van invloed zijn op de trend. Voorbeelden zijn: afgenomen blootstelling aan risicofactoren, actievere opsporing door huisartsen en een toename in overleving.

    De totale trend in de prevalentie (uitgedrukt in het absolute aantal personen met een ziekte) is als volgt vastgesteld:

    Stap 1: Berekening van het effect van demografische ontwikkelingen

    Op basis van de relatieve prevalentie (aantal personen met de ziekte per 1.000 personen in de bevolking) naar leeftijd en geslacht in 2011 en de absolute bevolkingsaantallen naar leeftijd en geslacht in 2011 is de prevalentie in 2011 berekend. Vervolgens is de prevalentie in 2001 berekend op basis van de relatieve prevalentie naar leeftijd en geslacht in 2011 en de absolute bevolkingsaantallen naar leeftijd en geslacht in 2001. Het verschil in de berekende prevalentie in 2011 en 2001 wordt gezien als het effect van demografische ontwikkelingen.

    Stap 2: Berekening van het effect van epidemiologische ontwikkelingen

    De prevalentie in de jaren 2001-2011 is gestandaardiseerd, wat wil zeggen dat is gecorrigeerd voor demografische ontwikkelingen. Vervolgens is met behulp van een lineaire regressieanalyse de grootte van de verandering in de gestandaardiseerde prevalentie over de periode 2001-2011 berekend en is vastgesteld of er sprake is van een significante trend (P<0,05).

    Stap 3: Berekening van de totale trend in prevalentie

    Indien de trend als gevolg van epidemiologische ontwikkelingen significant is, wordt de totale trend berekend door de trend als gevolg van demografische ontwikkelingen en de trend als gevolg van epidemiologische ontwikkelingen te combineren. Indien de trend als gevolg van epidemiologische ontwikkelingen niet significant is, is de totale trend gelijkgesteld aan de trend als gevolg van demografische ontwikkelingen.

Data en gegevensbronnen