Mantelzorgers naar geslacht
Mantelzorgers naar geslacht en uren mantelzorg per week 2019
|
Mannen |
Vrouwen |
---|---|---|
Mantelzorger >16 jr (%) |
12,4 |
18,1 |
Uren mantelzorg per week |
9,6 |
10,1 |
Bron: CBS-Gezondheidenquête
Ruim 15% van de Nederlanders geeft mantelzorg
In 2019 gaf 15,3% van de personen van 16 jaar en ouder mantelzorg (zo'n 2 miljoen personen). Het CBS definieert mantelzorg als zorg die iemand geeft aan een bekende uit zijn of haar omgeving als deze persoon voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is. De mantelzorg moet daarbij minimaal 3 maanden duren, of het moet gaan om minimaal 8 uur zorg per week. Volgens het CBS gaven meer vrouwen (18,1%) dan mannen (12,4%) meer uren mantelzorg. Dit komt vooral doordat vrouwen vaker zorgen voor hulpbehoevende naasten (zoals een ouder of schoonouder) dan mannen (Josten & de Boer, 2015). Gemiddeld werd er 9,9 uur mantelzorg per week gegeven.
Verschillende termen in omloop
Om hulp aan familie en bekenden aan te duiden, worden in de literatuur verschillende termen door elkaar gebruikt, zoals informele hulp, informele zorg en mantelzorg (Zantinge et al., 2011; De Klerk et al., 2015). Deze termen zijn echter geen synoniemen. Op deze website gaat het om mantelzorg.
Percentage mantelzorgers afhankelijk van definitie mantelzorg
Het percentage van de Nederlandse bevolking dat mantelzorg verleent, hangt nauw samen met de definitie van mantelzorg die gehanteerd wordt. Het SCP hanteert een ruimere definitie dan het CBS. Het SCP omschrijft mantelzorg als de zorg die wordt gegeven aan een hulpbehoevende door iemand uit diens directe sociale omgeving waarbij het kan gaan om zowel heel langdurige of intensieve zorg als kortdurende en minder intensieve zorg (de Klerk et al., 2017). Hiermee komt het SCP uit op een hoger percentage mantelzorgers dan het CBS, te weten 32 versus 15,3%.
Meer informatie
Datum publicatie
Bronnen en literatuur
Literatuur
- Mantelzorg en betaald werk bij vrouwen en mannen. Tijdschr Arbeidsvraagstukken. 2015;31(4). Bron
- Gezond ouder worden in Nederland. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM); 2011. Bron
- Informele hulp: wie doet er wat? - Kerncijfers. Den Haag: Sociaal Cultureel Planbureau (SCP); 2015. Bron
- Voor elkaar? Stand van de informele hulp in 2016. Den Haag: SCP; 2017. Bron
Mantelzorgers naar leeftijd
Mantelzorgers naar leeftijd 2019
Mantelzorger | |
---|---|
16-19 | 3,0 |
20-29 | 5,7 |
30-39 | 9,7 |
40-49 | 15,1 |
50-54 | 26,2 |
55-64 | 24,5 |
65-74 | 19,7 |
75+ | 15,2 |
Bron: CBS-Gezondheidenquête
Bijna een kwart van de 50- tot 55-jarigen verleent mantelzorg
In 2019 was het percentage mensen dat mantelzorg verleende met 26,2% het grootst in de leeftijdscategorie 50- tot 55-jarigen. Dit komt mogelijk doordat van deze groep mensen de ouders nog in leven zijn en tegelijkertijd vaak een zodanige leeftijd hebben dat ze meer gezondheidsklachten hebben (Josten & de Boer, 2015). Daarna neemt het aantal mensen dat mantelzorg verleent af met de leeftijd. In de leeftijdscategorie 75-plussers verleent nog 15,2% mantelzorg. In de leeftijdscategorieën 16- tot 20-jarigen en 20- tot 30-jarigen verlenen de minste mensen mantelzorg, respectievelijk 3,0 en 5,7%.
Meer informatie
Bronnen en literatuur
Literatuur
- Mantelzorg en betaald werk bij vrouwen en mannen. Tijdschr Arbeidsvraagstukken. 2015;31(4). Bron
Mantelzorgers naar opleiding
Mantelzorgers naar opleidingsniveau 2019
Mantelzorger | |
---|---|
Basisonderwijs | 11,7 |
Vmbo, mbo1 | 17,9 |
Havo, vwo, mbo | 18,5 |
Hbo, wo bachelor | 18,0 |
Wo master, doctor | 14,2 |
Bron: CBS-Gezondheidenquête
Vrijwel evenveel lager als hoger opgeleiden verlenen mantelzorg
In 2019 verleende bijna 12% van de lager opgeleiden (met als hoogst afgeronde opleiding het basisonderwijs) mantelzorg. Het percentage mantelzorgers is het hoogst onder personen met een afgeronde havo, vwo of mbo opleiding (18,5%). Daarna daalt het percentage personen dat mantelzorg verleende naar 14,2% voor personen met een afgeronde wetenschappelijke opleiding.
Meer informatie
Datum publicatie
Mantelzorgers naar migratieachtergrond
Mantelzorgers naar migratieachtergrond 2019
Mantelzorger | |
---|---|
NL | 16,5 |
W1 | 8,8 |
W2 | 16,6 |
NW1 | 10,3 |
NW2 | 9,0 |
Bron: CBS-Gezondheidenquête
- NL: Nederlandse achtergrond
- W1: Westerse migratieachtergrond, 1e generatie
- W2: Westerse migratieachtergrond, 2e generatie
- NW1: Niet-westerse migratieachtergrond, 1e generatie
- NW2: Niet-westerse migratieachtergrond, 2e generatie
Procentueel verlenen personen met een Nederlandse achtergrond vaker mantelzorg
In 2019 verleende 16,5% van de bevolking met een Nederlandse achtergrond mantelzorg. Dit percentage is hoger dan het percentage personen met een westerse migratieachtergrond (13,3%) en het percentage niet-westerse migratieachtergrond (9,9%) dat mantelzorg verleende. Van de personen met een westerse migratieachtergrond verleende de tweede generatie bijna twee keer zoveel mantelzorg (16,6%) als de eerste generatie (8,8%). Bij personen met een niet-westerse migratieachtergrond verleende juist meer eerste (10,3%) dan tweede generatie (9,0%) mantelzorg. Een verklaring voor het feit dat meer personen zonder migratieachtergrond mantelzorg verlenen dan personen met een migratieachtergrond zou kunnen zijn dat de netwerken van niet-westerse migranten anders zijn samengesteld. Niet-westerse migranten zijn bijvoorbeeld gemiddeld jonger dan Nederlanders en hebben minder vaak een oude partner (De Klerk et al., 2015).
Meer informatie
Datum publicatie
Bronnen en literatuur
Literatuur
- Informele hulp: wie doet er wat? - Kerncijfers. Den Haag: Sociaal Cultureel Planbureau (SCP); 2015. Bron
Gezondheid en mantelzorg
Gezondheid en mantelzorg naar leeftijd 2016
Gezondheid | 19-24 | 25-64 | 65-84 | Totaal | |
---|---|---|---|---|---|
Geen problemen | EG | 5,7 | 15,7 | 18,1 | 15,1 |
Geen problemen | MG | 5,9 | 16,1 | 16,9 | 15,3 |
Geen problemen | Bep. | 6,0 | 16,2 | 18,0 | 15,5 |
Geen problemen | CZ | 5,8 | 14,9 | 17,5 | 14,3 |
Gezondheidsproblemen | EG | 8,1 | 17,3 | 14,2 | 15,8 |
Gezondheidsproblemen | MG | 6,9 | 15,4 | 13,3 | 14,1 |
Gezondheidsproblemen | Bep. | 5,4 | 15,3 | 12,8 | 14,0 |
Gezondheidsproblemen | CZ | 6,7 | 18,7 | 16,0 | 17,2 |
- EG: Ervaren gezondheid*
- MG: Mentale gezondheid (betreft het percentage 'matig of hoog risico op angststoornis of depressie')*
- Bep: Beperkingen*
- CZ: Chronische ziekte*
*De verschillen in percentages voor de weergegeven leeftijdscategorie zijn statistisch significant (geen overlap in de 95% betrouwbaarheidsintervallen, hier niet weergegeven).
Verlenen mantelzorg niet afhankelijk van gezondheid mantelzorger
Gezondheidsproblemen worden vaak geassocieerd met een verminderde participatie. Dit zien we echter niet duidelijk terug als we personen met en zonder gezondheidsproblemen vergelijken op het verlenen van mantelzorg. In 2016 verleenden volwassenen met een chronische ziekte zelfs vaker mantelzorg dan volwassenen zonder een chronische ziekte. Volwassenen die hun gezondheid als minder goed ervaren verlenen iets vaker mantelzorg dan volwassenen met een goed ervaren gezondheid. Als we ons richten op de groep 65-84 jarigen is er een duidelijkere relatie tussen gezondheidsproblemen en een verminderde participatie. Vooral de groep 65 plussers met een beperking verleent minder vaak mantelzorg dan de 65 plussers zonder beperkingen (Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016, GGD'en, CBS en RIVM).
Meer informatie
Datum publicatie
Bronnen en literatuur
Bronnen
- zorggegevens.nl , Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016.
Mantelzorg en gezondheid
Mantelzorg en gezondheid naar leeftijd 2016
Gezondheid | 19-24 | 25-64 | 65-84 | Totaal | |
---|---|---|---|---|---|
Wel mantelzorg | EG | 80,9 | 77,5 | 70,2 | 75,9 |
Wel mantelzorg | MG | 8,5 | 6,5 | 3,3 | 5,8 |
Wel mantelzorg | Bep. | 4,0 | 11,0 | 18,4 | 12,5 |
Wel mantelzorg | CZ | 20,5 | 35,7 | 46,5 | 37,7 |
Geen mantelzorg | EG | 86,1 | 79,4 | 63,9 | 76,9 |
Geen mantelzorg | MG | 7,3 | 6,9 | 4,3 | 6,4 |
Geen mantelzorg | Bep. | 4,4 | 11,8 | 25,2 | 13,8 |
Geen mantelzorg | CZ | 18,2 | 29,7 | 49,2 | 32,6 |
- EG: Ervaren gezondheid*
- MG: Mentale gezondheid (betreft het percentage 'matig of hoog risico op angststoornis of depressie')*
- Bep: Beperkingen*
- CZ: Chronische ziekte*
*De verschillen in percentages voor de weergegeven leeftijdscategorie zijn statistisch significant (geen overlap in de 95% betrouwbaarheidsintervallen, hier niet weergegeven).
Mantelzorgers even gezond als niet-mantelzorgers
Een verminderde participatie kan geassocieerd worden met gezondheidsproblemen. Vanuit dit perspectief vergelijken we mantelzorgers met personen die geen mantelzorg verlenen. De leeftijd van de mantelzorgers kan hierbij een rol spelen. De meeste mantelzorgers zijn ouder dan 45 jaar en gezondheidsproblemen nemen toe met een toenemende leeftijd. We zien echter weinig verschillen in de gezondheid tussen mantelzorgers en personen die geen mantelzorg verlenen (Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016, GGD'en, CBS en RIVM). Voor het verlenen van mantelzorg speelt een goede gezondheid een rol, maar deze lijkt minder belangrijk dan bij betaald werk of vrijwilligerswerk. De vraag naar zorg en de band met de hulpbehoevende bepalen of iemand mantelzorg geeft, evenals de morele verplichting om te zorgen. Als het nodig is, doen mensen het, voor zover de gezondheid het toelaat (Eysink et al., 2014).
Meer informatie
Datum publicatie
Bronnen en literatuur
Bronnen
- zorggegevens.nl , Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016.
Literatuur
- Is gezond zijn een voorwaarde voor de participatie van ouderen? Geron. 2014;16(8). GoogleScholar