Overspannenheid en burn-out→Cijfers & Context→Huidige situatie

Burn-out en overspannenheid zijn stress-gerelateerde ziekten

Burn-out en overspannenheid zijn stress-gerelateerde aandoeningen waarbij verschillende klachten optreden zoals vermoeidheid, prikkelbaarheid en emotionele labiliteit. Meestal wordt burn-out opgevat als een vorm van overspannenheid waarbij het chronische karakter en vermoeidheid meer centraal staan. Zowel stressoren uit de omgeving als persoonlijke eigenschappen spelen een rol bij het ontstaan van overspannenheid en burn-out. Een omgevingsstressor is bijvoorbeeld de combinatie privé en werk. Copingvaardigheden zijn van belang om stress goed te kunnen hanteren: een falende coping verhoogt het risico op het ontstaan van burn-out.

Verschillende termen voor overspannenheid en burn-out

Beroepsgroepen in de zorg gebruiken verschillende benamingen voor stress-gerelateerde ziekten en spanningsklachten, zoals overspannenheid, chronische stress, aanpassingstoornis, surmenage, neurasthenie en burn-out. Overspannenheid en burn-out zijn geen bestaande diagnostische categorieën in de DSM-IV en ICD-10. Wel zijn het veel gebruikte diagnosen in de eerstelijnszorg. Huisartsen gebruiken de ICPC-code P78: neurasthenie/surmenage. Andere eerstelijnsdisciplines gebruiken vaak de definitie uit de ‘Multidisciplinaire richtlijn overspanning en burn-out voor eerstelijnsprofessionals’ (Verschuren et al., 2011). Bedrijfsartsen gebruiken deze richtlijn ook bij het registreren van beroepsziekten.

Burn-out als vorm van overspannenheid

In de definitie uit de multidisciplinaire richtlijn is burn-out een vorm van overspannenheid (Verschuren et al., 2011). Bij burn-out staan het chronische karakter en de vermoeidheid meer op de voorgrond dan bij overspannenheid. Mensen met burn-out volgens deze definitie moeten vaak één of meerdere rollen (gedeeltelijk) neerleggen. De acht klachten in de definitie van overspannenheid worden gezien als kernsymptomen van overspannenheid en burn-out. Stressoren kunnen afkomstig zijn uit zowel de werk- als privé-situatie. 

Zelfrapportage van burn-out gerelateerde klachten

Naast diagnosen door zorgverleners, wordt burn-out vaak vastgesteld met behulp van zelfrapportage in vragenlijsten. In deze opvatting bestaat burn-out uit drie dimensies: emotionele uitputting, distantie ten opzichte van het werk en een verminderd gevoel van competentie. Deze definitie zien we ook terug in VZinfo.nl.