Volksgezondheidenzorg.info

Zoekveld

Letsels→Regionaal & Internationaal→Regionaal

Cijfers & Context

Meeste letsels zijn gevolg van privé-ongeval

Regionaal & Internationaal

Minste sterfte in Groningen en Zeeland

Kosten

Meeste kosten door privé-ongevallen

Preventie & Zorg

Preventie letsels richt zich op omgeving en gedrag

Verkeersongevallen per gemeente

Verkeersongevallen 2018

Per gemeente
Verkeersongevallen 2018
GemeentenAantal per 1.000 inwoners
Aa en Hunze6,62
Aalsmeer4,64
Aalten4,45
Achtkarspelen4,01
Alblasserdam7,44
Albrandswaard3,25
Alkmaar8,42
Almelo8,66
Almere5,98
Alphen aan den Rijn5,90
Alphen-Chaam6,84
Altena7,83
Ameland5,75
Amersfoort8,92
Amstelveen4,41
Amsterdam8,28
Apeldoorn9,50
Appingedam7,20
Arnhem11,72
Assen5,63
Asten7,66
Baarle-Nassau4,41
Baarn7,47
Barendrecht11,02
Barneveld17,79
Beek (L.)11,95
Beekdaelen7,03
Beemster23,98
Beesel4,91
Berg en Dal4,00
Bergeijk4,62
Bergen (L.)5,72
Bergen (NH.)5,61
Bergen op Zoom8,05
Berkelland5,22
Bernheze5,76
Best9,12
Beuningen13,10
Beverwijk8,03
Bladel5,81
Blaricum6,02
Bloemendaal7,84
Bodegraven-Reeuwijk13,05
Boekel3,62
Borger-Odoorn4,46
Borne9,21
Borsele5,63
Boxmeer5,86
Boxtel6,29
Breda9,48
Brielle4,52
Bronckhorst6,49
Brummen2,74
Brunssum4,25
Bunnik10,25
Bunschoten2,82
Buren5,04
Capelle aan den IJssel4,94
Castricum4,75
Coevorden5,47
Cranendonck10,42
Cuijk9,79
Culemborg6,31
Dalfsen4,57
Dantumadiel3,76
De Bilt7,21
De Fryske Marren6,61
De Ronde Venen8,00
De Wolden7,15
Delft5,67
Delfzijl3,86
Den Helder5,77
Deurne4,33
Deventer7,44
Diemen9,49
Dinkelland5,74
Doesburg4,86
Doetinchem5,72
Dongen2,56
Dordrecht8,45
Drechterland6,07
Drimmelen5,51
Dronten5,38
Druten3,96
Duiven9,83
Echt-Susteren11,15
Edam-Volendam2,75
Ede7,10
Eemnes20,85
Eersel9,37
Eijsden-Margraten4,50
Eindhoven10,21
Elburg5,41
Emmen5,02
Enkhuizen3,68
Enschede9,75
Epe7,58
Ermelo5,90
Etten-Leur5,65
Geertruidenberg13,62
Geldrop-Mierlo6,88
Gemert-Bakel3,49
Gennep4,75
Gilze en Rijen9,42
Goeree-Overflakkee5,56
Goes8,32
Goirle2,62
Gooise Meren7,87
Gorinchem12,48
Gouda4,86
Grave3,54
Groningen (gemeente)6,47
Gulpen-Wittem6,41
Haaksbergen5,85
Haaren6,03
Haarlem5,75
Haarlemmermeer18,12
Halderberge5,25
Hardenberg4,94
Harderwijk6,96
Hardinxveld-Giessendam12,47
Harlingen4,05
Hattem13,82
Heemskerk5,57
Heemstede6,72
Heerde6,61
Heerenveen6,32
Heerhugowaard7,41
Heerlen7,73
Heeze-Leende12,27
Heiloo4,63
Hellendoorn5,45
Hellevoetsluis3,95
Helmond4,95
Hendrik-Ido-Ambacht6,00
Hengelo (O.)8,83
Het Hogeland5,29
Heumen7,96
Heusden4,53
Hillegom5,73
Hilvarenbeek5,92
Hilversum5,62
Hoeksche Waard6,20
Hof van Twente5,75
Hollands Kroon7,97
Hoogeveen7,06
Hoorn6,19
Horst aan de Maas5,82
Houten4,13
Huizen3,77
Hulst4,30
IJsselstein4,90
Kaag en Braassem10,44
Kampen6,67
Kapelle6,37
Katwijk5,05
Kerkrade5,54
Koggenland9,44
Krimpen aan den IJssel2,63
Krimpenerwaard4,31
Laarbeek5,33
Landerd8,54
Landgraaf3,72
Landsmeer3,15
Langedijk3,92
Lansingerland4,48
Laren13,28
Leeuwarden5,87
Leiden10,88
Leiderdorp8,68
Leidschendam-Voorburg9,21
Lelystad7,35
Leudal8,14
Leusden5,44
Lingewaard3,58
Lisse4,40
Lochem4,83
Loon op Zand3,29
Lopik4,45
Loppersum6,17
Losser5,54
Maasdriel8,71
Maasgouw5,61
Maassluis2,55
Maastricht5,64
Medemblik7,49
Meerssen5,04
Meierijstad5,83
Meppel5,96
Middelburg4,64
Midden-Delfland16,60
Midden-Drenthe8,14
Midden-Groningen7,22
Mill en Sint Hubert3,97
Moerdijk17,45
Molenlanden6,43
Montferland5,14
Montfoort4,11
Mook en Middelaar3,60
Neder-Betuwe10,76
Nederweert6,81
Nieuwegein8,38
Nieuwkoop4,46
Nijkerk8,32
Nijmegen6,59
Nissewaard4,17
Noardeast-Fryslân3,42
Noord-Beveland9,02
Noordenveld4,48
Noordoostpolder8,06
Noordwijk5,98
Nuenen, Gerwen en Nederwetten3,95
Nunspeet7,89
Oegstgeest5,40
Oirschot20,10
Oisterwijk8,53
Oldambt5,88
Oldebroek7,96
Oldenzaal5,61
Olst-Wijhe3,66
Ommen8,96
Oost Gelre6,20
Oosterhout9,72
Ooststellingwerf5,81
Oostzaan22,80
Opmeer4,08
Opsterland7,02
Oss5,16
Oude IJsselstreek4,93
Ouder-Amstel38,90
Oudewater3,44
Overbetuwe11,14
Papendrecht9,02
Peel en Maas6,12
Pekela4,57
Pijnacker-Nootdorp3,99
Purmerend4,31
Putten7,53
Raalte6,22
Reimerswaal8,82
Renkum6,80
Renswoude4,06
Reusel-De Mierden4,52
Rheden7,03
Rhenen6,11
Ridderkerk9,94
Rijssen-Holten8,35
Rijswijk11,51
Roerdalen5,98
Roermond9,24
Roosendaal8,99
Rotterdam11,12
Rozendaal6,35
Rucphen8,30
Schagen6,38
Scherpenzeel3,18
Schiedam10,11
Schiermonnikoog2,15
Schouwen-Duiveland8,01
's-Gravenhage8,29
's-Hertogenbosch8,05
Simpelveld2,84
Sint Anthonis5,01
Sint-Michielsgestel2,30
Sittard-Geleen9,61
Sliedrecht6,99
Sluis6,84
Smallingerland6,82
Soest3,51
Someren8,00
Son en Breugel10,39
Stadskanaal4,81
Staphorst16,31
Stede Broec4,38
Steenbergen4,56
Steenwijkerland5,12
Stein (L.)3,96
Stichtse Vecht9,47
Súdwest-Fryslân4,41
Terneuzen7,04
Terschelling5,50
Texel19,80
Teylingen5,11
Tholen2,70
Tiel8,56
Tilburg8,59
Tubbergen4,53
Twenterand5,72
Tynaarlo5,44
Tytsjerksteradiel3,36
Uden6,33
Uitgeest9,02
Uithoorn3,33
Urk2,68
Utrecht (gemeente)10,06
Utrechtse Heuvelrug7,56
Vaals5,06
Valkenburg aan de Geul6,21
Valkenswaard5,90
Veendam5,78
Veenendaal4,84
Veere7,32
Veldhoven4,72
Velsen8,70
Venlo10,94
Venray6,88
Vijfheerenlanden12,78
Vlaardingen5,07
Vlieland5,30
Vlissingen6,16
Voerendaal3,79
Voorschoten3,73
Voorst8,52
Vught7,38
Waadhoeke4,47
Waalre7,55
Waalwijk8,63
Waddinxveen14,36
Wageningen2,94
Wassenaar10,47
Waterland5,50
Weert8,91
Weesp2,82
West Betuwe12,89
West Maas en Waal4,29
Westerkwartier6,33
Westerveld4,91
Westervoort2,93
Westerwolde5,31
Westland5,65
Weststellingwerf5,29
Westvoorne3,93
Wierden9,23
Wijchen7,42
Wijdemeren3,63
Wijk bij Duurstede2,91
Winterswijk6,66
Woensdrecht8,58
Woerden9,87
Wormerland7,94
Woudenberg5,68
Zaanstad6,48
Zaltbommel10,10
Zandvoort8,31
Zeewolde7,32
Zeist5,20
Zevenaar7,83
Zoetermeer5,22
Zoeterwoude10,20
Zuidplas15,38
Zundert3,76
Zutphen4,04
Zwartewaterland3,69
Zwijndrecht5,00
Zwolle9,37

Bron: Bestand geregistreerde ongevallen in Nederland (BRON)

View all detail data

Aantal verkeersongevallen het laagst in Friesland

In de kaart wordt het aantal verkeersongevallen per 1.000 inwoners per gemeente getoond. De kaart toont een clustering van gemeenten in Friesland met een relatief laag aantal verkeersongevallen per 1.000 inwoners. De politie registreert deze verkeersongevallen in Nederland en verstrekt deze gegevens aan de Adviesdienst Verkeer en Vervoer. Indien de politie niet wordt gewaarschuwd wordt een ongeval niet geregistreerd. De kaart toont dus niet alle ongevallen die werkelijk zijn gebeurd. In de praktijk blijkt dat ongevallenregistratie afhankelijk is van de ernst van het ongeval. In de registratie wordt de plek van het ongeval geregistreerd. 

Meer informatie

Sterfte door niet-natuurlijke doodsoorzaken per GGD-regio

Sterfte door niet-natuurlijke doodsoorzaken 2013-2016

Per GGD-regio, gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht
Sterfte door niet-natuurlijke doodsoorzaken 2013-2016
GGD-regioCMFAfwijking tov NL
GGD Amsterdam116boven, 99% zeker
GGD Brabant-Zuidoost92onder, 99% zeker
GGD Drenthe104geen
GGD Flevoland104geen
GGD Fryslân98geen
GGD Gelderland-Midden99geen
GGD Gelderland-Zuid112boven, 99% zeker
GGD Gooi en Vechtstreek114boven, 99% zeker
GGD Groningen99geen
GGD Haaglanden98geen
GGD Hart voor Brabant98geen
GGD Hollands Midden96geen
GGD Hollands Noorden112boven, 99% zeker
GGD IJsselland97geen
GGD Kennemerland94geen
GGD Limburg-Noord93onder, 95% zeker
GGD Noord- en Oost-Gelderland96geen
GGD regio Utrecht105boven, 95% zeker
GGD Rotterdam-Rijnmond99geen
GGD Twente98geen
GGD West-Brabant108boven, 99% zeker
GGD Zaanstreek-Waterland107geen
GGD Zeeland83onder, 99% zeker
GGD Zuid-Holland Zuid93onder, 95% zeker
GGD Zuid-Limburg98geen

Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek, gegevens bewerkt door RIVM

  • Comparative Mortality Figure (CMF)
  • ICD-10 codes V01-Y89
View all detail data

Sterfte door niet-natuurlijke doodsoorzaken hoogst in Amsterdam en Gooi en Vechtstreek

De meeste sterfgevallen door niet-natuurlijke doodsoorzaken zijn geregistreerd in de regio's Amsterdam en de regio Gooi en Vechtstreek. Regio's met een lage sterfte door niet-natuurlijke doodsoorzaken liggen verspreid over het land. Het laagste sterftecijfer door niet-natuurlijke doodsoorzaken is geregistreerd in Zeeland. In Nederland zijn volgens de CBS Doodsoorzakenstatistiek in de periode 2013 t/m 2016 ongeveer 28.200 personen door niet-natuurlijke doodsoorzaken overleden. Dat zijn jaarlijks gemiddeld 7.050 sterfgevallen.

Toelichting regionale verschillen

De regionale spreiding is getoetst ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Deze significantieniveaus zijn via de kaart op te vragen. Significantie geeft een nadere verklaring van de waarde die we mogen hechten aan de gepresenteerde verschillen. 

Meer informatie

  • Methoden: Berekening totale sterfte en sterfte naar doodsoorzaak per regio

Sterfte door ongevallen per GGD-regio

Sterfte door ongevallen 2013-2016

Per GGD-regio, gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht
Sterfte door ongevallen 2013-2016
GGD-regioCMF
GGD Amsterdam110
GGD Brabant-Zuidoost91
GGD Drenthe103
GGD Flevoland106
GGD Fryslân92
GGD Gelderland-Midden99
GGD Gelderland-Zuid116
GGD Gooi en Vechtstreek106
GGD Groningen87
GGD Haaglanden98
GGD Hart voor Brabant96
GGD Hollands Midden95
GGD Hollands Noorden117
GGD IJsselland98
GGD Kennemerland98
GGD Limburg-Noord91
GGD Noord- en Oost-Gelderland100
GGD regio Utrecht110
GGD Rotterdam-Rijnmond100
GGD Twente104
GGD West-Brabant108
GGD Zaanstreek-Waterland105
GGD Zeeland84
GGD Zuid-Holland Zuid95
GGD Zuid-Limburg98

Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek, gegevens bewerkt door RIVM

  • Comparative Mortality Figure (CMF)
  • ICD-10 codes V01-X59
View all detail data

In Zeeland minste sterfte door ongevallen

Het laagste sterftecijfer door ongevallen is geregistreerd in Zeeland en Groningen. In de doodsoorzakenstatistiek wordt voor Gelderland-Zuid en Hollands Noorden het hoogste sterftecijfer door ongevallen gemeld. In Nederland zijn volgens de CBS Doodsoorzakenstatistiek in de periode 2013 t/m 2016 ongeveer 17.700 personen door ongevallen overleden. Dat zijn jaarlijks gemiddeld 4.425 sterfgevallen. De sterfte door ongevallen valt onder sterfte aan niet-natuurlijke doodsoorzaken. De totale sterfte door ongevallen is onder andere toe te schrijven aan sterfte door vervoersongevallen en sterfte door accidentele val.

Toelichting regionale verschillen

De regionale spreiding is getoetst ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Deze significantieniveaus zijn via de kaart op te vragen. Significantie geeft een nadere verklaring van de waarde die we mogen hechten aan de gepresenteerde verschillen. 

Meer informatie

  • Methoden: Berekening totale sterfte en sterfte naar doodsoorzaak per regio

Sterfte door zelfdoding per GGD-regio

Sterfte door zelfdoding 2013-2016

Per GGD-regio, gecorrigeerd voor leeftijd en geslacht
Sterfte door zelfdoding 2013-2016
GGD-regioCMFAfwijking tov NL
GGD Amsterdam105geen
GGD Brabant-Zuidoost102geen
GGD Drenthe104geen
GGD Flevoland89geen
GGD Fryslân119boven, 99% zeker
GGD Gelderland-Midden101geen
GGD Gelderland-Zuid104geen
GGD Gooi en Vechtstreek110geen
GGD Groningen129boven, 99% zeker
GGD Haaglanden97geen
GGD Hart voor Brabant112boven, 95% zeker
GGD Hollands Midden89onder, 95% zeker
GGD Hollands Noorden104geen
GGD IJsselland101geen
GGD Kennemerland83onder, 99% zeker
GGD Limburg-Noord102geen
GGD Noord- en Oost-Gelderland97geen
GGD regio Utrecht91onder, 95% zeker
GGD Rotterdam-Rijnmond91onder, 95% zeker
GGD Twente87onder, 95% zeker
GGD West-Brabant112boven, 95% zeker
GGD Zaanstreek-Waterland102geen
GGD Zeeland97geen
GGD Zuid-Holland Zuid82onder, 99% zeker
GGD Zuid-Limburg110geen

Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek, gegevens bewerkt door RIVM

  • Comparative Mortality Figure (CMF)
  • ICD-10 codes X60-X84
View all detail data

In Groningen meeste sterfte door zelfdoding

Regio's met een hoge sterfte door zelfdoding liggen over het land verspreid. In de doodsoorzakenstatistiek wordt voor de regio Groningen het hoogste sterftecijfer door zelfdoding gemeld. Het laagste sterftecijfer door zelfdoding is geregistreerd in regio Zuid-Holland Zuid. In Nederland zijn volgens de CBS Doodsoorzakenstatistiek bijna 7.500 personen door zelfdoding overleden in de periode 2013 t/m 2016. Dat zijn jaarlijks gemiddeld 1.875 sterfgevallen. De sterfte door zelfdoding valt onder sterfte door niet-natuurlijke doodsoorzaken. 

Toelichting regionale verschillen

De regionale spreiding is getoetst ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Deze significantieniveaus zijn via de kaart op te vragen. Significantie geeft een nadere verklaring van de waarde die we mogen hechten aan de gepresenteerde verschillen. 

Meer informatie

  • Methoden: Berekening totale sterfte en sterfte naar doodsoorzaak per regio

Verantwoording

Definities

  • Letsels

    Onder letsels verstaan we in VZinfo.nl letsels die ontstaan door ongevallen, geweld en zelfbeschadiging. Zij vormen samen een zeer heterogeen gezondheidsprobleem, waarbij diverse vormen van gezondheidsschade (zoals hersenletsel, fracturen en vergiftigingen) veroorzaakt worden door sterk uiteenlopende oorzaken (bijvoorbeeld verkeersongevallen, privé-ongevallen en arbeidsongevallen).

  • Ernstig letsel (MAIS2+)

    Voor het vaststellen van slachtoffers met ernstig letsel wordt gebruikgemaakt van een afgeleide van de zogenaamde MAIS. AIS staat voor Abbreviated Injury Scale (Mannaerts et al., 1994). De waarde van een letsel op deze schaal representeert de ernst van het letsel. De waarde van de Maximum AIS (MAIS) representeert het ernstigste letsel bij een slachtoffer. De MAIS loopt van 1 (licht letsel) tot 6 (maximaal). De AIS is opgesteld door de Association for the advancement of automotive medicine (AAAM; www.aaam.org). Ernstig letsel in het Letsel Informatie Systeem (LIS) is gedefinieerd als letsel met een letselernst uitgedrukt in een MAIS (Maximum Abbreviated Injury Score) van ten minste 2.

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. Mannaerts G.H.H., Sawor J.H., Menovsky T., Springer L., Patka P., Haarman J.T.M. De betrouwbaarheid van de registratie van polytrauma-patiënten. Ned Tijdschr Geneeskd. 1994;138(46). Bron

  • Indeling letsel

    Letsels en vergiftigingen (hoofdgroep 17 in de ICD-9, code 800-999) worden in VZinfo.nl gepresenteerd vanuit de invalshoek van de afzonderlijke oorzaken of ontstaanswijzen. Deze indeling sluit beter aan op preventiebeleid dan een indeling naar letseltype. Er wordt onderscheid gemaakt in letsels ten gevolge van ongevallen en opzettelijk toegebrachte letsels. Complicaties als gevolg van genees- en heelkundige behandeling worden in VZinfo.nl buiten beschouwing gelaten (tenzij anders aangegeven). Gepresenteerd worden:

    • Arbeidsongevallen
    • Geweld
    • Privé-ongevallen
    • Sportblessures
    • Zelftoegebracht letsel
    • Verkeersongevallen

  • Arbeidsongevallen

    Arbeidsongeval: ongeval door of tijdens betaald werk

    Een arbeidsongeval is een ongeval door of tijdens betaald werk. Ook ongevallen in het verkeer tijdens het werk tellen mee. Ongevallen tijdens woon-werkverkeer tellen niet mee als arbeidsongeval. Iedereen die in Nederland werkt (ook mensen die hier niet wonen) telt mee in de cijfers (Venema, 2003). Letsel dat met opzet is toegebracht en letsel dat tijdens een medische behandeling ontstaat, telt niet mee als arbeidsongeval. In de Europese statistieken gaat het bij arbeidsongevallen om ongevallen die leiden tot meer dan 3 dagen absentie.

    Dodelijk ongeval: slachtoffer overlijdt binnen 30 dagen na het arbeidsongeval

    In Nederland spreken we van een dodelijk arbeidsongeval als het slachtoffer binnen 30 dagen na het arbeidsongeval overlijdt (CBS-NND). In de Europese statistieken geldt een andere definitie (Eurostat). Daar spreekt men van een dodelijk ongeval als het slachtoffer binnen een jaar na het ongeval overlijdt.

  • Privé-ongevallen

    Onder privé-ongevallen vallen alle ongevallen voor zover het géén arbeids-, verkeers- of sportongevallen betreft. Het gaat vaak om letsel dat is opgelopen in of om het huis, in openbare gebouwen, op straat of tijdens vrijetijdsbesteding (uitgezonderd sport). Opzettelijk toegebracht letsel en letsel ontstaan tijdens medische behandeling vallen er buiten.

    Letsels na privé-ongevallen vormen een heterogeen gezondheidsprobleem met diverse vormen van gezondheidsschade, zoals hersenletsel, fracturen, vergiftigingen, hypothermie. Op de afdelingen voor Spoedeisende Hulp (SEH) van ziekenhuizen zijn de meest voorkomende letsels bij privé-ongevallen fracturen, oppervlakkig letsel en open wonden.

  • Sportblessures

    Hoewel sporten over het algemeen gezond is, kan sport ook leiden tot diverse vormen van letsel, zoals botbreuken en verstuikingen, verzwikkingen (distorsies) of hersenletsel. Sportblessures zijn het gevolg van sport, waarbij sport gedefinieerd is als een lichamelijke activiteit die spelend wordt uitgevoerd, en waarbij aan de prestatie bijzondere waarde wordt gehecht. Sport wordt beoefend in georganiseerd verband, zoals wedstrijdsport en recreatiesport bij een vereniging, en in ongeorganiseerd verband, zoals sportieve recreatie. Ook letsel opgelopen tijdens bewegingsonderwijs op scholen wordt tot de sportblessures gerekend.

  • Verkeersongevallen

    Onder verkeersongevallen verstaan we alle ongevallen waarbij een voertuig is betrokken en waarbij het slachtoffer letsel heeft opgelopen als gevolg van een verkeerssituatie, al dan niet op de openbare weg (inclusief fiets-, boot-, trein- en vliegverkeer, maar exclusief geparkeerde voertuigen). Eenzijdige fiets- en bromfietsongevallen (dat wil zeggen dat geen tegenpartij bij het ongeval betrokken was) vallen in het VZinfo.nl ook onder de verkeersongevallen.

  • Zelftoegebracht letsel

    In de regel wordt het begrip 'zelftoegebracht letsel' als paraplubegrip gebruikt voor letsels als gevolg van suïcidaal gedrag. Hieronder wordt verstaan:

    • suïcide: zelfdoding uit vrije wil;
    • suïcidepoging: een poging tot suïcide waarbij iemand ook daadwerkelijk de intentie heeft zichzelf om het leven te brengen;
    • parasuïcide: de omstandigheden geven aanleiding te denken aan een suïcidepoging, maar in het midden wordt gelaten of iemand zichzelf ook daadwerkelijk om het leven wilde brengen;
    • automutilatie: zelfbeschadigend gedrag dat regelmatig voorkomt en waarbij de wens tot overlijden niet aan de orde is.

    Intentie slachtoffer vaak niet duidelijk of niet geregistreerd

    Theorieën en onderzoeken maken vaak een scherpe scheiding tussen deze begrippen. In de praktijk is er echter sprake van een grote samenhang. De afbakening is niet scherp; er zijn glijdende overgangen en veelal is de intentie van het slachtoffer niet duidelijk of wordt het in ieder geval niet geregistreerd. Het gedrag, de achtergronden en motieven van de begrippen lopen door elkaar en rechtvaardigen geen scherp onderscheid. Dat is de reden waarom een definitie is opgesteld waarin suïcidaal gedrag, ongeacht de intentie van een persoon, alle gedragingen omvat die zelfverwondend en zelf geïnitieerd zijn. Alleen telkens terugkerend zelfverwondend gedrag dat tot een gewoonte is geworden (habitueel gedrag), zoals dat bijvoorbeeld door mensen met een verstandelijke handicap wordt vertoond, valt buiten de hier gehanteerde definitie (de Leo et al., 2006). De informatie over zelftoegebracht letsel heeft betrekking op letsels die medisch behandeld zijn op de afdelingen voor Spoedeisende Hulp van ziekenhuizen (SEH) of tijdens ziekenhuisopnamen.

    Zelftoegebracht letsel vaak het gevolg van psychische stoornis

    Gedrag dat tot zelftoegebracht letsel leidt staat meestal niet op zichzelf, in veel gevallen is het onderdeel van een psychische stoornis (zoals depressie of een borderline persoonlijkheidsstoornis).

    Codering van zelftoegebracht letsel in classificatiesysteem

    In deze website is zelftoegebracht letsel ingedeeld naar oorzaak of ontstaanswijze. Er wordt minder nadruk gelegd op de indeling naar letseltype. Een indeling naar oorzaak sluit namelijk beter aan op preventiebeleid.

    • In de ICD-9-classificatie zijn de letseltypes opgenomen in hoofdgroep 17 ('ongevalletsels en vergiftigingen').
    • De oorzaken van letsels zijn opgenomen in de zogenoemde E-lijst ('external causes injuries') en voor zelftoegebracht letsel betreft dat de code E950-959 ('suicide and self-inflicted injury').
    • Binnen de ICD-10 valt zelftoegebracht letsel onder de categorie 'intentional self-harm' (X60-X84).

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. de Leo DD, Burgis S, Bertolote JM, Kerkhof AFJM, Bille-Brahe U. Definitions of suicidal behavior: lessons learned from the WHO/EURO multicentre Study. Crisis. 2006;27(1):4-15. Pubmed
Bronverantwoording

  • Tabel: Bronnen bij de cijfers over letsels

    Bron Indicator in VZinfo Gepresenteerde populatie VZinfo Meer informatie
    Letsel Informatie Systeem (LIS)

    Aantal bezoeken aan de spoedeisende-hulpafdeling (SEH-bezoeken)

    		 Nederlandse bevolking LIS
    Letsel Informatie Systeem (LIS) Directe medische kosten en verzuimkosten van ongevallen en opzettelijk toegebracht letsel Nederlandse bevoking LIS
    CBS Doodsoorzakenstatistiek

    Aantal sterfgevallen door uitwendige oorzaken, vallen, geweld, verkeersongevallen, zelftoegebracht letsel

    		 Nederlandse bevolking CBS Doodsoorzakenstatistiek
    Eurostat, European Statistics on Accidents at Work (ESAW)

    Aantal arbeidsongevallen:

    • ernstig: arbeidsongevallen die leiden tot een verzuim van vier dagen of langer
    • dodelijk: ongevallen die leiden tot het overlijden van het slachtoffer binnen een jaar na het ongeval
    		 Europese bevolking Eurostat
    Eurostat Aantal sterfgevallen door uitwendige oorzaken, vallen, verkeersongevallen, zelftoegebracht letsel Europese bevolking Eurostat
    Eurosafe Aantal sterfgevallen door privé-ongevallen Europese bevolking Eurosafe
    UNECE Statistical Database Aantal sterfgevallen door verkeersongevallen Europese bevolking UNECE Statistical Database

  • Letsel Informatie Systeem (LIS; VeiligheidNL)

    Het Letsel Informatie Systeem (LIS) is een registratiesysteem voor spoedeisende hulp dat gebruikt wordt op een aantal Spoedeisende Hulp afdelingen in Nederlandse ziekenhuizen. Het wordt beheerd door VeiligheidNL. Deelnemende ziekenhuizen registreren hierin slachtoffers die na een ongeval, geweld of zelf toegebracht letsel zijn behandeld op een Spoedeisende Hulp (SEH) afdeling. VeiligheidNL gebruikt het LIS onder meer om een schatting te maken van het totale aantal op SEH- afdelingen behandelde letselslachtoffers in Nederland. Het LIS vormt hiermee een belangrijke gegevensbron voor het letselpreventiebeleid van het ministerie van VWS en andere ministeries.

    VeiligheidNL heeft in 2015 zelf de representativiteit van de LIS-steekproef onderzocht. Daartoe heeft zij verschillende bronnen gebruikt, waaronder gepubliceerde gegevens, gegevens van andere registraties en een eigen dataverzameling. Op een aantal relevante kenmerken bleek de LIS-steekproef af te wijken van het landelijk beeld, waaronder de mate van specialisatie, het percentage UMC’s en verdeling van SEH-level en IC-level (Panneman & Blatter, 2016). Dit hoeft echter geen bezwaar te zijn als elke categorie voldoende eenheden bevat en er adequate weging plaatsvindt bij het berekenen van landelijke cijfers.

    Om meer helderheid te krijgen over de representativiteit van het LIS, heeft het RIVM eind 2015 onderzocht hoe valide de schatting van het landelijk aantal SEH-bezoeken is die VeiligheidNL maakt door middel van extrapolatie van de LIS-data. Hiertoe heeft het RIVM in het DIS geregistreerde zorgactiviteiten op de SEH-afdelingen van alle Nederlandse ziekenhuizen vergeleken met het geschatte aantal SEH-bezoeken berekend op basis van het LIS. Het RIVM concludeert dat de schattingen van het landelijk aantal SEH-bezoeken op basis van het LIS het werkelijke aantal SEH-bezoeken goed weer lijken te geven (Gommer & Gijsen, 2016).

    Bronnen en literatuur

    Bronnen

    1. Letsel Informatie Systeem, LIS. zorggegevens.nl

    Literatuur

    1. Panneman M, Blatter B. Letsel Informatie Systeem; Representatief voor alle SEH’s in Nederland?. Amsterdam: VeiligheidNL; 2016. Bron
    2. Gommer AM, Gijsen R. Onderzoek naar schatting van landelijk aantal SEH-bezoeken op basis van Letsel Informatie Systeem (LIS). Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM); 2016. Bron

  • Krantenknipselregistratie VeiligheidNL

    In de Krantenknipselregistratie van VeiligheidNL worden alle berichten over privé-, sport- en arbeidsongevallen geregistreerd die in landelijke en regionale dagbladen zijn verschenen (vanaf januari 2010 alleen dodelijke ongevallen). De ongevallen waarover berichten in kranten verschijnen, zijn meestal ernstige ongevallen. De Krantenknipselregistratie vormt daarom in principe geen basis om kwantitatieve uitspraken te doen over ongevallen, maar geeft wel veel achtergrondinformatie over de ongevallen die geregistreerd worden.

    De Krantenknipselregistratie wordt gebruikt om het aantal dodelijke ongevallen tijdens sport te bepalen, aangezien de gangbare databestanden over dodelijk ongevallen hiervoor niet geschikt zijn.

  • Automatisch coderen bij CBS-doodsoorzakenstatistiek

    Met ingang van het statistiekjaar 2013 codeert het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) doodsoorzakenformulieren automatisch met behulp van het softwarepakket IRIS. Dit is een verschil met voorgaande jaren waarin doodsoorzakenformulieren handmatig werden verwerkt. Automatische codering brengt een betere internationale vergelijkbaarheid en reproduceerbaarheid van de gegevens met zich mee. Het veroorzaakt echter ook verschuivingen in doodsoorzaken. Daardoor zijn de sterftecijfers vanaf het jaar 2013 niet altijd goed vergelijkbaar met sterftecijfers uit eerdere jaren. Voor meer informatie over het automatisch coderen verwijzen wij naar vier artikelen van het CBS:

    • Het automatisch coderen van doodsoorzaken. Een nieuwe werkwijze bij de doodsoorzakenstatistiek (Harteloh et al., 2014)
    • Verschuivingen in de doodsoorzakenstatistiek bij de introductie van het automatisch coderen (Harteloh, 2014)
    • Van handmatig naar automatisch coderen van doodsoorzaken. Een bridge coding study (Harteloh, 2015)
    • Veranderingen in de doodsoorzakenstatistiek 2012-2013 (Harteloh, 2016)

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. Harteloh PPM, van Hilten O, Kardaun JWPF. Het automatisch coderen van doodsoorzaken. Een nieuwe werkwijze bij de doodsoorzakenstatistiek. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS); 2014. Bron
    2. Harteloh PPM. Verschuivingen in de doodsoorzakenstatistiek bij de introductie van het automatisch coderen. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS); 2014. Bron
    3. Harteloh PPM. Van handmatig naar automatisch coderen van doodsoorzaken. Een bridge coding study. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS); 2015. Bron
    4. Harteloh PPM. Veranderingen in de doodsoorzakenstatistiek 2012-2013. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS); 2016. Bron
Methoden

  • Methoden en technieken

    Standaardisatie

    De omvang en de leeftijdsverdeling van de bevolking verschillen per regio en land. Daarnaast treden in de loop van de tijd veranderingen op in de omvang en leeftijdsverdeling. Om ziekte- en sterftecijfers van verschillende regio’s en landen, of van opeenvolgende jaren met elkaar te kunnen vergelijken, wordt hier rekening mee gehouden. Daarbij worden de cijfers gecorrigeerd voor deze verschillen of veranderingen in de bevolking. Hierbij wordt uitgegaan van de omvang en de leeftijdsverdeling van een gekozen standaardpopulatie. Dit wordt standaardisatie genoemd.

    Indexatie

    Vooral bij de weergave van trends in de tijd zijn de trendcijfers vaak geïndexeerd. Een geïndexeerde trend laat ontwikkelingen in de tijd zien ten opzichte van een gekozen basisjaar. Dit gebeurt door de cijfers van alle jaren weer te geven als percentage van het cijfer in een gekozen basisjaar. Het cijfer in het basisjaar is gelijk gesteld aan 100(%). Indexatie maakt zichtbaar hoe groot de percentuele toe- of afname is ten opzichte van dat basisjaar. Door als basisjaar het eerste jaar in de grafiek te kiezen, kun je snel zien wat de verandering over de hele weergegeven periode is en ook of er grote verschillen zijn voor de onderscheiden groepen (mannen en vrouwen bijvoorbeeld).

    Indexatie kan ook gebruikt worden voor het weergeven van regionale verschillen. Hierbij wordt het landelijke cijfer bijvoorbeeld gelijk gesteld aan 100(%). Een regionaal cijfer boven of onder de 100 duidt erop dat het respectievelijk hoger of lager is dan het landelijke cijfer. Voorafgaand aan indexatie worden de cijfers vaak gecorrigeerd voor verschillen in samenstelling van de populaties.

  • Berekening totale sterfte en sterfte naar doodsoorzaak per regio

    Voor de berekening van de sterftecijfers op gemeente en GGD-regio niveau is gebruik gemaakt van de CBS Doodsoorzakenstatistiek. In deze statistiek zijn alle overleden inwoners van Nederland opgenomen, uitgesplitst naar leeftijd, geslacht en doodsoorzaak. De bevolking is vervolgens ingedeeld in tien leeftijdsklassen (0-jarigen, 1-24, 25-44, 45-54, 55-64, 65-69, 70-74, 75-79, 80-85-jarigen en 85-plussers). De analyse is gebaseerd op de gegevens van vier achtereenvolgende jaren (2013 t/m 2016).

    Standaardisering

    Door verschillen in bevolkingsopbouw tussen regio's zijn de ruwe gegevens moeilijk te vergelijken. Daarom is een directe standaardisatie uitgevoerd door de sterfte per regio, leeftijd en geslacht te wegen met het aandeel van deze leeftijds- en geslachtscategorie in de totale Nederlandse bevolking op 1-1-2000. Door gebruik te maken van deze vaste standaardpopulatie wordt het bovendien mogelijk om in de toekomst betrouwbare uitspraken te doen over de ontwikkeling van (doodsoorzaakspecifieke) sterfte, onafhankelijk van veranderingen in de bevolkingssamenstelling. Bij geslachtsspecifieke sterfte (borstkanker en prostaatkanker) is alleen gerekend met de totale bevolking van het betreffende geslacht.

    De sterftecijfers worden op twee verschillende manieren in kaart gebracht:

    1. CMF (Comparative Mortality Figure, directe standaardisatie); De kaart toont de verhouding tussen de sterfte in een bepaalde subpopulatie (gemeente of GGD-regio) en de sterfte in de totale populatie (Nederland) gecorrigeerd voor leeftijds- en geslachtsverschillen, gemiddeld over de vier onderzoeksjaren. Als de CMF 100 is, is de sterfte in de subpopulatie gelijk aan die van de standaardpopulatie. Een CMF van bijvoorbeeld 104 wijst erop dat de sterfte in een regio 4% hoger is dan in de standaardpopulatie.
    2. Significantie; Het verschil tussen de gemiddelde kans op een sterfgeval in heel Nederland en de regionale (gestandaardiseerde) kans op een sterfgeval is gedeeld door de verwachte standaardafwijking van het gestandaardiseerde aantal sterfgevallen. Als de regio meer dan 1,96 standaarddeviaties afwijkt van het Nederlands gemiddelde dan betekent dat de regio met 95% zekerheid afwijkt van het Nederlands gemiddelde. Een afwijking van meer dan 2,576 standaarddeviaties geeft een zekerheid van 99% dat de gevonden waarde voor de betreffende regio afwijkt van het Nederlands gemiddelde.

Data en gegevensbronnen