Volksgezondheidenzorg.info

Zoekveld

Eerstelijnszorg→Cijfers & Context→Aanbod eerstelijnszorg

Cijfers & Context

Nederland telt ruim 9.000 werkzame huisartsen

Regionaal & Internationaal

minder huisartsen in zuidwesten

Kosten

Eerstelijnszorg kost ruim 8,5 miljard euro

Zorgprestaties

Prestatie-indicatoren voor de gezondheidszorg

Aantal werkzame huisartsen

Aantal werkzame huisartsen 2016

Beroepsbeoefenaren

Aantal op 1 januari

Huisartsen:
- Zelfstandig gevestigde huisartsen
- HIDHA's/vaste waarnemers
- Wisselende waarnemers

Totaal


7.917
1.881
2.036

11.834

Bron: Registratie huisartsen

In Nederland zijn 11.834 huisartsen werkzaam

Op 1 januari 2016 werkten er in Nederland in totaal 11.834 huisartsen in een vaste praktijk. Het betreft zelfstandig gevestigde huisartsen, HIDHA's en 2.036 wisselende waarnemers. Wisselende waarnemers werken voornamelijk voor korte periodes in praktijken. De gemiddelde huisartsendichtheid is 4,3 FTE huisarts per 10.000 inwoners (landelijk 7.359 FTE) (Velden et al., 2017).

Vrouwelijke huisartsen werken vaker in deeltijd

Op 1 januari 2016 is iets meer dan de helft (51%) huisartsen vrouw (Velden et al., 2017). Ruim 87% van de vrouwelijke huisartsen werkt in deeltijd. Van de mannelijke huisartsen heeft 45% een deeltijdbaan. In 2016 is in heel Nederland bijna 15% van de huisartsen ouder dan 60 jaar.

Meer informatie

 

Experts en redactie

Datum publicatie

24-09-2018

Bronnen en literatuur

Literatuur

  1. Velden vander, Kasteleijn A, Kenens RJ. Cijfers uit de registratie van huisartsen; peiling 2016. Utrecht: NIVEL; 2017. Bron

Aantal instellingen waar huisartsen werken

Nederland telt ruim 5.000 huisartsenpraktijken

Op 1 januari 2016 waren er in Nederland  5.028 huisartsenpraktijken. Hiervan is 35% een solopraktijk, 43% een duopraktijk (praktijk met twee huisartsen) en 22% een groepspraktijk (drie of meer huisartsen). Vrouwen kiezen veel minder vaak voor een solopraktijk dan mannen. In 2016 is bijna 40% van de mannelijke huisartsen werkzaam in een solopraktijk en 29% van de vrouwelijke huisartsen (Velden et al., 2017).

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

24-09-2018

Bronnen en literatuur

Bronnen

  1. Nivel Beroepenregistratie huisartsen, Huisartsenregistratie. zorggegevens.nl

Literatuur

  1. Velden vander, Kasteleijn A, Kenens RJ. Cijfers uit de registratie van huisartsen; peiling 2016. Utrecht: NIVEL; 2017. Bron

Aantal openbare apotheken en apotheekhoudende huisartsen

Aantal openbare apotheken 2016

Openbare apotheken

Aantal

Zelfstandige apotheken

587

Franchise

803

Eigendom keten

604

Totaal

1.994

Bron: Stichting Farmaceutische Kengetallen

Ongeveer 2.000 openbare apotheken

Eind 2016 waren er in Nederland 1.994 openbare apotheken. Ruim driekwart van de openbare apotheken is eigendom van een keten of als franchise-apotheek aangesloten bij een formule. Het aandeel zelfstandige apothekers is relatief laag, omdat het voor individuele zelfstandige apothekers niet of nauwelijks mogelijk is om afzonderlijk met zorgverzekeraars te onderhandelen (SFK, 2017).

Ruim 500 apotheekhoudende huisartsenpraktijken

Op 1 januari 2016 waren er in Nederland naar schatting 494 huisartsen met een apotheekvergunning en 355 apotheekhoudende huisartsenpraktijken (Velden et al., 2017). Huisartsen kunnen een apotheekvergunning aanvragen wanneer de dichtstbijzijnde apotheker verder dan 4,5 km van de eerste potentiële patiënt van de arts is gevestigd (van Hassel et al., 2016).

Meer informatie

Datum publicatie

05-09-2018

Bronnen en literatuur

Literatuur

  1. SFK. SFK Data en feiten 2017; Het jaar 2016 in cijfers. Den Haag: Stichting Farmaceutische Kengetallen; 2017. Bron
  2. Velden vander, Kasteleijn A, Kenens RJ. Cijfers uit de registratie van huisartsen; peiling 2016. Utrecht: NIVEL; 2017. Bron
  3. van Hassel DTP, Kasteleijn A, Kenens RJ. Cijfers uit de registratie van huisartsen, peiling 2015. Utrecht: Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL); 2016. Bron

Aantal werkzame tandartsen en mondhygiënisten

Aantal werkzame tandartsen en mondhygiënisten, 2015

Werkzaam in de zorg

Aantal 

 Peiljaar

Tandartsen

Orthodontisten

Tandartsen met specialisatie mondziekten en kaakchirurgie

7.835

260

225

2015

Mondhygiënisten

3.216

2013

Bron: BIG-register op CBS-StatLine; Enquête Capaciteitsorgaan

Peiljaar betekent op 31 december van het beschreven jaar of 1 januari van het volgende jaar.

Nederland telt 7.835 tandartsen

Op 1 januari 2015 werkten in Nederland 7.835 tandartsen en 485 tandheelkundig specialisten (orthodontisten en tandartsen met specialisatie mondziekten en kaakchirurgie). In de eerstelijns mondzorg zijn ook mondhygiënisten werkzaam. De mondhygiënist richt zich op de preventieve mondzorg, met name op het voorkomen van aandoeningen. Op 1 januari 2013 waren er 3.216 mondhygiënisten werkzaam in Nederland.  

Meer informatie

Experts en redactie

Aantal tandartspraktijken

Aantal tandartspraktijken, 2016 (2de kwartaal)

Type zorginstelling

Aantal

Tandartspraktijken

8.075

Praktijken van tandheelkundig specialisten

575
Totaal praktijken van tandheelkundigen

8.650

Bron: CBS Bedrijvenregister

Voorlopige cijfers

Nederland telt ruim 8.000 tandartspraktijken

In 2016 waren er 8.075 tandartspraktijken en 575 praktijken van tandheelkundig specialisten. Dit is inclusief solopraktijken en praktijken binnen organisaties met meer dan 100 werkzame personen.

Meer informatie

 

Experts en redactie

Aantal werkzame paramedici

Aantal werkzame paramedici

Beroepsbeoefenaren

Aantal

Peiljaara

Aantal praktijken

Fysiotherapeuten

17.802

2011

4.770

Ergotherapeuten

3.511

2010

 

Oefentherapeuten

1.568

2011

 

Bron: Registratie fysiotherapeuten; Registratie oefentherapeuten

a Peiljaar betekent op 31 december van het beschreven jaar of 1 januari van het volgende jaar.

Fysiotherapeuten vormen grootste groep paramedici

Nederland telde in 2010/2011 17.802 eerstelijnsfysiotherapeuten, 3.511 ergotherapeuten en 1.568 oefentherapeuten. De groep oefentherapeuten bestaat uit 55% oefentherapeuten Cesar en 45% oefentherapeuten Mensedieck. Er waren 4.770 fysiotherapiepraktijken, inclusief praktijken met maar één fysiotherapeut. Naast deze beroepsgroepen, die zich vaak bezighouden met aandoeningen van het bewegingsapparaat, zijn er tal van andere paramedische beroepen, zoals huidtherapeuten, diëtisten, logopedisten, optometristen en podotherapeuten. Hiervan zijn nog geen cijfers opgenomen.

Meer informatie

 

 

Experts en redactie

Aantal werkzame verloskundigen

In 2016 waren er 3.221 verloskundigen en 555 verloskundigenpraktijken

Op 1 januari 2016 waren er in Nederland 3.221 werkzame verloskundigen. Hiervan zijn 2.315 verloskundigen werkzaam in de eerste lijn en zijn 906 verloskundigen klinisch werkzaam. In 2016 telde Nederland 555 verloskundigenpraktijken in de eerste lijn. Het grootste deel van alle verloskundigen (46%) werkte in 2016 in een eigen praktijk (alleen of in maatschap) (Kenens et al., 2017). 

Onbekend aantal verloskundig actieve huisartsen

Het is niet precies bekend hoeveel verloskundig actieve huisartsen er zijn. Volgens een analyse van gegevens van het College voor Huisartsen met Bijzondere Bekwaamheden (CHBB) en de NIVEL-huisartsenregistratie waren er eind 2011 waarschijnlijk minimaal 168 en maximaal 458 verloskundig actieve huisartsen. In 1977 waren er zo'n 2.700 huisartsen verloskundig actief. Daarna is het aantal gedaald tot 1.120 in 1998 en 465 in 2002 (Van der Velden et al., 2012). Zowel het aantal huisartsen dat ingeschreven staat in het CHBB-register Verloskunde als het aantal praktijken dat in de NIVEL-huisartsenregistratie heeft aangegeven dat zij bevallingen begeleiden, is sinds 2011 gedaald. Steeds minder huisartsen houden zich dus bezig met de begeleiding van zwangere vrouwen. 

Meer informatie

Experts en redactie

Bronnen en literatuur

Literatuur

  1. Kenens RJ, Batenburg RS, Kasteleijn A. Cijfers uit de registratie van verloskundigen peiling 2016. Utrecht: Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL); 2017. Bron
  2. Van der Velden L, Hingstman L, Wiegers T, Kenens RJ. Huisartsenzorg in cijfers: Verloskundig actieve huisarts bestaat nog steeds. Huisarts Wet. 2012;55(3):131. Bron

Aantal huisartsenposten en SEH's

Aantal huisartsenposten en samenwerking met SEH's 2015

Type locatie

Aantal locaties

Huisartsenposten

121

Totaal aantal afdelingen Spoedeisende Hulp:

  • SEH's met 24/7 uurs openstelling (90)
  • SEH's met openstelling van 8 tot 22 of 23 uur (3)
  • SEH's met openstelling van 8 tot 17 uur (1)

94
 

Bron: Benchmarkbulletin huisartsenposten, geactualiseerd door RIVM

121 huisartsenposten

Rond 2000 ontstonden in veel regio’s in Nederland huisartsenposten. In 2015 waren er 121 huisartsenposten die georganiseerd waren in 50 huisartsendienstenstructuren (HDS’en) (InEen, 2016 en RIVM). In totaal zijn ruim 7.700 huisartsen aangesloten bij deze huisartsenposten, die gezamenlijk 16,8 miljoen inwoners buiten kantooruren voorzien van huisartsenzorg (InEen, 2015).

90 ziekenhuislocaties met een SEH-afdeling

Volgens de Analyse gevoelige ziekenhuizen waren er in 2016 90 ziekenhuizen met een SEH die 24 uur per dag 7 dagen per week geopend is. Daarnaast is er nog één SEH die alleen overdag geopend is (8-17 uur) en zijn er drie SEH’s die overdag en ’s avonds (tot 22 of 23 uur) open zijn.

Meer informatie

Experts en redactie

Bronnen en literatuur

Literatuur

  1. InEen. Benchmarkbulletin huisartsenposten 2015. Utrecht: InEen; 2016. Bron
  2. InEen. Benchmarkbulletin huisartsenposten 2014. Utrecht: InEen; 2015. Bron

Verantwoording

Definities

  • Eerstelijnszorg is de eerste zorg die mensen met hulpvraag ontvangen

    Eerstelijnszorg is de eerste zorg die mensen met een hulpvraag ontvangen. Deze zorg is direct toegankelijk. Zorgverleners in de eerstelijnszorg kunnen mensen die meer specialistische zorg nodig hebben doorverwijzen naar de tweedelijnszorg. Beroepsbeoefenaren in de eerstelijn zijn onder meer huisartsen, tandartsen, ergotherapeuten, fysiotherapeuten, eerstelijnsverloskundigen, praktijkondersteuners van de huisarts, apothekers, huidtherapeuten, mondhygiënisten en podotherapeuten.

  • Eerstelijnszorg kent verschillende aspecten

    Om eerstelijnszorg in kaart te brengen zijn verschillende aspecten te belichten:

    • Het aanbod aan eerstelijnsvoorzieningen en werkzame beroepsbeoefenaren in de eerstelijn
    • De vraag naar eerstelijnsvoorzieningen
    • Het gebruik van de eerstelijn door patiënten (het gaat dan om gebruik van eerstelijnsvoorzieningen en contacten met beroepsbeoefenaren werkzaam in de eerstelijn)
    • De kosten van de eerstelijn (de door de eerstelijn verstrekte zorg)
    • De prestaties van de eerstelijn uitgedrukt in kwaliteit en toegankelijkheid van de eerstelijn

    De vraag naar eerstelijnsvoorzieningen hebben we in het onderwerp Eerstelijnszorg niet meegenomen.

    Per bron zijn andere operationalisaties voor het beschrijven van eerstelijnszorg gebruikt, zie Bronverantwoording. Dit betekent dat de invulling van eerstelijnszorg per onderdeel (Cijfers & Context, Regionaal& Internationaal, Kosten en Zorgprestaties) kan verschillen.

Bronverantwoording

  • Cijfers over aanbod en gebruik gebaseerd op verschillende soorten bronnen

    Cijfers over het aanbod en gebruik van de eerstelijn zijn gebaseerd op enquêtes of op een combinatie van informatie uit zorgregistraties en enquêtes. In onderstaande tabel is per bron weergegeven welke operationalisatie voor eerstelijnszorg is gebruikt. Onder eerstelijnszorg verstaan we bij aanbod en gebruik: huisartsenzorg, mondzorg en fysiotherapie. Voor informatie over eerstelijnsverloskunde, openbare apotheken en huisartsenposten verwijzen we naar de onderwerpen Zorg rond de geboorte, Genees- en hulpmiddelen en Acute zorg.

    Tabel: Gebruikte bronnen eerstelijnszorg en operationalisatie eerstelijnszorg per bron

    Bron

    Operationalisatie aanbod

    NIVEL Beroepenregistraties / Cijfers op NIVEL.nl beroepenregistraties en monitors (waaronder Nivel Beroepenregistratie huisartsen, Nivel Beroepenregistratie oefentherapeuten, NIVEL beroepenregistratie fysiotherapeuten)

    Aantal werkzame beroepsbeoefenaren (paramedici, huisartsen)

    Aantal instellingen (huisartspraktijken)

    CBS Arbeidspositie medisch geschoolden (tot en met 1998 CBS Beroepen in de gezondheidszorg)

    Werkzame huisartsen

    Werkzame tandartsen

    CBS Actieve bedrijven

    Aantal instellingen (tandartspraktijken)

     

    Operationalisatie gebruik

    CBS-Gezondheidsenquête

    Contacten met tandarts

    Contacten met huisarts

    Contacten met fysiotherapeut

    LINH

    Contacten met huisarts

     

    Beperkingen bij cijfers over aanbod van eerstelijnszorg

    Een nadeel van cijfers gebaseerd op alleen enquêtes is dat niet alle beroepsbeoefenaren bereikt worden. Dit komt doordat er meestal een steekproef wordt getrokken en er altijd sprake is van non-respons. Een nadeel van cijfers op basis van registraties is dat niet altijd alle beroepsbeoefenaren die ingeschreven staan in een beroepsregistratie (zoals het BIG-register) ook werkzaam zijn als zorgverlener. Cijfers op basis van louter registratie kan dus een overschatting geven van het aanbod van beroepsbeoefenaren.

    Specifiek aandachtspunt bij cijfers over trends in aanbod eerstelijnszorg

    Er zijn ook nog enkele specifieke beperkingen voor de cijfers die zijn gebruikt bij het beschrijven van trends in aanbod. In de cijfers tot 1999 zitten meerdere trendbreuken door verandering van bron, definitie of berekeningswijze. De voornaamste trendbreuk bij huisartsen was die tussen 1998 en 1999; het ging om een daling van rond de tweehonderd huisartsen. Voor tandartsen waren er meerdere, aanzienlijke trendbreuken. De voornaamste trendbreuk was die tussen 1998 en 1999; het ging om een daling van rond de duizend tandartsen. De trendbreuken daarvoor hingen samen met het al dan niet meetellen van 65-plussers. Het ging om verschillen van 520 tandartsen tussen 1990 en 1991 en 371 tandartsen tussen 1995 en 1996. Voor meer informatie zie: Breuken in de tijdsreeksen van Beroepen in de Gezondheidszorg.

    Specifiek aandachtspunt bij cijfers over gebruik huisartsenzorg

    Voor het beschrijven van het gebruik van de eerstelijnszorg gebruiken we de Gezondheidsenquête van het CBS en de huisartsenregistratie LINH van het NIVEL. De belangrijkste methodologische verschillen tussen beide bronnen zijn dat:

    • de Gezondheidsenquête contacten met de huisartsenpost in principe ook meetelt (in LINH niet),
    • de Gezondheidsenquête huisartscontacten met bewoners van verzorgingshuizen niet meetelt (LINH wel),
    • en dat de Gezondheidsenquête contacten met de praktijkondersteuner of –assistente niet meetelt (LINH wel).

    Bronnen en literatuur

    Bronnen

    1. Nivel Beroepenregistratie huisartsen, Huisartsenregistratie. zorggegevens.nl
    2. Nivel Beroepenregistratie oefentherapeuten, Registratie fysiotherapeuten in de eerstelijnsgezondheidszorg. zorggegevens.nl

  • Cijfers over kosten van eerstelijnszorg op basis Kosten van Ziektenstudie

    De gegevens over kosten van de eerstelijnszorg die worden gepresenteerd zijn afkomstig uit de Nederlandse Kosten van Ziektenstudie (KVZ-studie). In deze studie worden de totale kosten van de gezondheidszorg verdeeld naar leeftijd, geslacht, diagnose, sector, zorgfunctie (preventie, cure en overig) en financiering. Een deel van de cijfers uit de KVZ-studie wordt hier gepresenteerd. Het meest recente jaar waarvoor een gedetailleerde uitsplitsing is gemaakt van de zorgkosten is 2011. Een overzicht van alle cijfers uit de KVZ-studie over 2003, 2005, 2007 en 2011 is te vinden op de website Kosten van ziekten.nl. In onderstaande tabel staat de operationalisatie van eerstelijnszorg in de KVZ-studie. De indeling in sectoren is gebaseerd op de Zorgrekeningen van het CBS. De Zorgrekeningen delen de zorgsector in zogeheten actoren in. De sector eerstelijnszorg is samengesteld uit vijftien actoren. Deze zijn over vijf subsectoren verdeeld.

    Voor meer informatie zie: Methodologie berekening van de zorgkosten in de Kosten van Ziektenstudie.

     

    Tabel: Operationalisatie van subsectoren in de eerstelijnszorg voor de Kosten van Ziektenstudie

    Actoren

    Operationalisatie

    Huisartsenzorg

    Huisartsenpraktijken

    Mondzorg

    Praktijken van mondhygiënisten

    Praktijken van tandartsen

    Tandtechnici

    Verloskunde

    Praktijken van verloskundigen

     

    Fysiotherapie

    Fysiotherapiepraktijken

    Overige eerstelijnszorg

    Cesarpraktijken

    Diëtistenpraktijken

    Ergotherapeutenpraktijken

    Logopedistenpraktijken

    Mensendieckpraktijken

    Podotherapeutenpraktijken

    Praktijken van psychologen

    Sportmedische adviescentra

    Samenwerkingsverbanden (ketenzorg)

    Bronnen en literatuur

    Bronnen

    1. Zorgrekeningen, zorggegevens.nl

  • Cijfers over zorgprestaties eerstelijnszorg gebaseerd op Zorgbalans

    Cijfers over de prestaties van de eerstelijnszorg zijn gebaseerd op de indicatoren van de Zorgbalans (van den Berg et al., 2014). Deze indicatorenset geeft inzicht in de prestaties van de gezondheidszorg op het gebied van betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit. Deze drie zijn verder onder te verdelen in:

    Betaalbaarheid/kosten

    • zorguitgaven
    • macrodoelmatigheid (prestaties op publieke doelen afgezet tegen de uitgaven)
    • mesodoelmatigheid (bijvoorbeeld productiviteit van ziekenhuizen, ligduur, etc.)

    Kwaliteit

    • effectiviteit
    • patiëntveiligheid
    • vraaggerichtheid

    Toegankelijkheid

    • geografische toegankelijkheid
    • financiële toegankelijkheid
    • tijdigheid
    • toegankelijkheid naar behoefte
    • keuzevrijheid
       

    Beschrijving kwaliteit en toegankelijkheid eerstelijnszorg op basis van registraties en enquêtes

    Voor de cijfers over de kwaliteit en toegankelijkheid van de eerstelijnszorg zijn zorgregistraties, administratieve databases en enquêtes gebruikt. Zo is het voorschrijfgedrag van huisartsen inzichtelijk gemaakt aan de hand van door Vektis verstrekte declaratiegegevens. Op basis van een enquête naar rookgewoonten is achterhaald hoe vaak huisartsen adviezen geven om te stoppen met roken. In onderstaande tabel is per bron weergegeven welke operationalisatie voor eerstelijnszorg is gebruikt.

    Tabel: Gebruikte bronnen en operationalisatie kwaliteit en toegankelijkheid eerstelijnszorg
    Bron Operationalisatie

    Vektis (declaratiegegevens medicijnvoorschriften)

    Voorschrijfgedrag huisartsen

    OECD Health Statistics (database)

    Gebruik antibiotica voorschriften huisarts/medisch specialist

    Antimicrobial consumption interactive database (ESAC-Net)

    Gebruik antibiotica voorschriften huisarts/medisch specialist

    Continu Onderzoek Rookgewoonten (Stivoro, Trimbos-instituut), 2001-2013

    Stopadvies huisarts

    Advies medicatie huisarts

    Advies doorverwijzing huisarts

    NIVEL Beroepenregistratie

    Locatie huisarts- en fysiotherapiepraktijken
    CQ-Index (NIVEL)

    Patiëntervaringen huisartsenzorg en fysiotherapie

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. van den Berg MJ, de Boer D, Gijsen R, Heijink R, Limburg LCM, Zwakhals SLN. Zorgbalans 2014. De prestaties van de Nederlandse gezondheidszorg. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM; 2014. Bron

  • Register van gevestigde apotheken

    Degene die de leiding heeft over de apotheek, laat zich op eigen verzoek inschrijven in dit register. Artikel 61 van de Geneesmiddelenwet regelt dat er per apotheek altijd één apotheker moet zijn ingeschreven in het register van gevestigd apothekers. Ziekenhuisapotheken en grootbereiders zijn niet in de kaart opgenomen. De poliklinische apotheken waar patiënten die ontslagen zijn uit het ziekenhuis of omwonenden terecht kunnen zijn wel in de kaart opgenomen.

  • Register van apotheekhoudende huisartsen

    Farmatec verleend apotheekvergunningen aan huisartsen in gebieden waar geen openbare apotheek gevestigd is. Huisartsen die dubbel voorkomen in het register zijn maar één keer meegeteld. Associé(e)s van een huisarts die al een apotheekvergunning (APH/H-vergunning) hebben, kunnen een associatievergunning aanvragen. Deze APG/A-vergunningen zijn niet opgenomen in de kaart, omdat deze hetzelfde adres betreffen als de APH/H-vergunning.

  • Tabel: Bronnen bij de cijfers over eerstelijnszorg

    Bron

    Indicator in VZinfo

    Gepresenteerde populatie VZinfo

    Meer informatie
    Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG-register) Aantal werkzame tandartsen en mondhygiënisten N.v.t. BIG-register
    CBS Bedrijvenregister Aantal tandartsenpraktijken N.v.t. CBS Bedrijvenregister
    Enquête Capaciteitsorgaan Aantal werkzame tandartsen en mondhygiënisten N.v.t Capaciteitsplan mondzorg
    CBS-Gezondheidsenquête Gebruik huisartsenzorg, Gebruik mondzorg, Gebruik fysio- en oefebtherapie Nederlandse bevolking CBS-Gezondheidsenquête; CBS
    De Verloskundige Locaties pre-conceptiespreekuur N.v.t De Verloskundige
    KNMT-tandartsenadministratie Tandartsendichtheid N.v.t. KNMT-tandartsenadministratie; Staat van de mondzorg, KNMT
    Kosten van ziekten studie Kosten van ziekenhuiszorg naar leeftijd Nederlande bevolking Kosten van ziekten database
    Landelijk Informatie Netwerk Huisartsenzorg Gebruik huisartsenzorg Nederlandse bevolking Landelijk Informatie Netwerk Huisartsenzorg
    OECD Health Statistics Gebruik antibiotica voorschriften huisarts/medisch specialist Nederlandse bevolking OECD; ECDC, 2014
    Registratie fysiotherapeuten Aantal fysiotherapeuten N.v.t. Registratie fysiotherapeuten; Nivel Beroepen in de gezondheidszorg
    Register gevestigde apothekers Openbare apotheken N.v.t. Register gevestigde apothekers
    Registratie oefentherapeuten Aantal oefen therapeuten N.v.t. Registratie oefentherapeuten; Nivel Beroepen in de gezondheidszorg
    Registratie Huisartsen Werkzame huisartsen N.v.t. Registratie Huisartsen; Beroepen in de gezondheidszorg
    Registratie verloskundigen Wekzame verloskundigen N.v.t. Registratie verloskundigen; Beroepen in de gezondheidszorg
    Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) Aantal openbare apotheken N.v.t. SFK, Data en Feiten (SFK)
    De Monitor Voorschrijfgedrag Huisartsen Voorschrijfgedrag Nederlandse bevolking De Monitor Voorschrijfgedrag Huisartsen
    Vergunningen apotheekhoudende huisartsen Farmatec Aantal apotheekhoudende huisartsen N.v.t. Farmatec.nl

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. ECDC. Legionnaires’ disease in Europe. Stockholm: European Centre for Disease Prevention and Control; 2014. Bron

  • Locaties huisartsenposten

    Voor de huisartsenposten is gebruik gemaakt van de Benchmark-2017 (InEen, 2018) met peildatum 31 december 2017. Na deze datum zijn de volgende wijzigingen opgetreden. De wijzigingen zijn ook doorgevoerd in de kaart:

    • Sinds december 2017 is de huisartsenpost in Woerden gesloten
    • Op 2 juli 2018 is de huisarstenpost in Delfzijl verhuisd naar Huisartsenpraktijk Poseidon
    • Op 30 juni 2018 is de huisartsenpost in Winschoten verhuisd naar het ziekenhuis in Scheemda
    • Sinds april 2018 is de huisartsenpost in Winsum gesloten.

    Voor de SEH is gebruik gemaakt van de Analyse gevoelige ziekenhuizen 2018 (Kommer, 2018) met als peildatum april 2018. Na deze datum zijn de volgende wijzigingen opgetreden:

    • De SEH van Slotervaartziekenhuis in Amsterdam is gesloten
    • De SEH van IJsselmeerziekenhuis in Lelystad is gesloten
    • De SEH van het Ommelander ziekenhuis in Winschoten is verhuisd naar Scheemda

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. InEen. Benchmarkbulletin huisartsenpost 2017. Utrecht: InEen; 2018. Bron
    2. Kommer GJ. Bereikbaarheidsanalyse SEH's en acute verloskunde 2018. RIVM; 2018. Bron
Methoden

  • Verschillende maten voor beschrijving onderdelen eerstelijnszorg

    Om Eerstelijnszorg te beschrijven, zijn voor verschillende onderdelen verschillende maten gebruikt. Hieronder wordt dit per onderdeel toegelicht.

  • Aanbod eerstelijnszorg in VenZinfo

    We gebruiken voor het beschrijven van het huidige aanbod van de eerstelijn de cijfers zoals gepresenteerd in NIVEL Beroepenregistraties, CBS Actieve Bedrijven en CBS Arbeidspositie medisch geschoolden. De trends in het aanbod van de eerstelijn is gebaseerd op CBS Arbeidspositie medisch geschoolden.We presenteren het zorgaanbod van de eerstelijn aan de hand van het aantal beroepsbeoefenaren en in het aantal praktijken. Deze worden uitgedrukt in absoluut aantal in heel Nederland en het gemiddeld aantal per 100.000 inwoners ( voor de trends). Die laatst genoemde maat wordt veelgebruikt door internationale organisaties omdat deze rekening houdt met veranderingen of verschillen in bevolkingsomvang. Voor het berekenen van de trends in zorgaanbod zijn twee tabellen van CBS Statline gecombineerd; de tabel  Gezondheid, leefstijl, zorggebruik en aanbod en de tabel  Bevolking; geslacht, leeftijd en burgerlijke staat.

    Het aanbod uitgedrukt in aantal per 100.000 inwoners houdt overigens geen rekening met de leeftijdsopbouw van de bevolking. Bij vergelijking van het zorgaanbod tussen jaren of regio's is het dan ook belangrijk om te beseffen dat in relatief oudere populaties er wellicht een grotere behoefte is aan zorg.

  • Gebruik eerstelijnszorg in VenZinfo

    Voor het beschrijven van het gebruik van eerstelijnszorg gebruiken we cijfers afkomstig uit de CBS Gezondheidsenquête.We gebruiken de cijfers zoals gepresenteerd op CBS Statline. Voor de huisartsenzorg presenteren we daarnaast ook de cijfers afkomstig uit beschikbare huisartsregistratie LINH.

    Het zorggebruik wordt door het CBS uitgedrukt in verschillende maten:
    •    percentage van de bevolking met ten minste één contact met een zorgverlener in een jaar
    •    aantal contacten per inwoner (of per 100 inwoners) per jaar
    •    aantal contacten per patiënt/cliënt (persoon met ten minste één eenheid binnen een jaar)
    We presenteren het relatieve zorggebruik voor de hele bevolking en, voor zover mogelijk, naar geslacht. De trends in gebruik van eerstelijnszorg laten we zien aan de hand van het percentage van de bevolking met ten minste één contact met de eerstelijnszorg in een jaar.Zie voor een beschrijving van de methode zoals gehanteerd door het CBS.

  • Kwaliteit en toegankelijkheid eerstelijnszorg

    We gebruiken de cijfers zoals gepresenteerd in de Zorgbalans 2014. Voor de gehanteerde methode zie (van den Berg et al., 2014).

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. van den Berg MJ, de Boer D, Gijsen R, Heijink R, Limburg LCM, Zwakhals SLN. Zorgbalans 2014. De prestaties van de Nederlandse gezondheidszorg. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu RIVM; 2014. Bron

  • Regionale verschillen in vraag en aanbod van de huisartsenzorg

    Voor de berekening van de afstemming is de totale vraag van de gemeente in contactminuten gedeeld door het aantal fte huisartsen in die gemeente. Dit geeft een indicatie van het aantal contactminuten dat één fte huisarts per jaar moet werken om aan de vraag te voldoen. Om te berekenen of een gemeente meer of minder dan gemiddeld aan huisartsen heeft wordt het totaal aantal contact minuten met de huisartsen in een gemeente gedeeld door het landelijk gemiddeld aantal contactminuten per fte huisarts. Dit resultaat is vervolgens afgetrokken van het aanbod fte huisartsen in een gemeente. Via deze berekening wordt bepaald of een gemeente meer of minder fte huisartsen heeft ten opzichte van het verwacht aantal huisartsen op basis van de vraag. Deze afstemming is berekend met het instrument dat bekend staat als de Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM). De VAAM wordt gepresenteerd in de vorm van een internetapplicatie.

  • Regionale verschillen in reistijd naar dichtstbijzijnde zorgvoorziening

    Voor het bepalen van de reistijden per vierpositiepostcode gebied is gebruik gemaakt van de Drive Time Matrix (DTM) van Geodan. Deze matrix tabel bevat de reistijden en -afstanden over de weg tussen postcodes in Nederland op vierpositiepostcodeniveau. Hierbij is uitgegaan van de snelste route met de personenauto.