Volksgezondheidenzorg.info

Zoekveld

Drugsgebruik→Regionaal & Internationaal→Internationaal

Cijfers & Context

Meer mannen dan vrouwen gebruiken cannabis

Regionaal & Internationaal

Cannabisgebruik Nederland gelijk aan gebruik in EU

Kosten

Niet beschikbaar

Preventie & Zorg

Ontmoedigen en verminderen risico's van gebruik

Internationale vergelijking cannabisgebruik bij volwassenen

Cannabisgebruik volwassenen internationaal

15-64-jarigen
LandMannen ooit-gebruikVrouwen ooit-gebruik Ooit-gebruikMannen recent gebruikVrouwen recent gebruikRecent gebruik
Frankrijk (2016)49,233,841,415,27,111,1
Denemarken (2017)4632,338,48,74,66,4
Italië (2017)39,626,633,113,47,510,5
Spanje (2015)40,122,831,513,35,69,5
Verenigd Koninkrijk (2016)35,423,829,694,26,6
Ierland (2015)35,82027,911,24,37,7
Duitsland (2015)31,822,627,27,44,96,1
Tsjechië (2016)34,619,126,614,259,5
Nederland (2016)29,820,625,2115,78,4
Oostenrijk (2015)25,621,523,67,25,66,4
Luxemburg (2014)3018,123,36,63,54,9
Finland (2014)26,716,721,79,24,36,8
Noorwegen (2016)23,517,520,65,12,63,9
Kroatië (2015)25,81319,411,54,37,9
Polen (2014)22,510,516,27,71,74,6
Slowakije (2015)22,39,415,871,74,3
Slovenië (2012)19,511,815,85,92,84,4
Zweden (2016)18,711,315,14,12,63,4
België (2013)18,811,1156,32,94,6
Cyprus (2016)195,512,13,50,92,2
Griekenland (2015)15,86,3114,11,62,8
Portugal (2016)15,66,6117,33,15,1
Litouwen (2016)17,14,810,84,612,7
Letland (2015)15,94,29,86,91,74,2
Bulgarije (2016)11,54,88,35,92,34,2
Hongarije (2015)9,55,77,42,50,81,5
Roemenië (2016)7,93,85,84,323,2
Malta (2013)6,724,30,9

Bron: EMCDDA, Statistical Bulletin 2018

  • Ooit-gebruik: gebruik ooit in het leven
  • Recent gebruik: gebruik in het afgelopen jaar
  • Peiljaar staat tussen haakjes achter het land
  • Figuur presenteert EU-landen en Noorwegen
  • Voor Estland zijn geen recente gegevens beschikbaar
  • Zie tabelversie voor uitsplitsing naar mannen en vrouwen

Ooit-gebruik van cannabis in Nederland gemiddeld

Vergeleken met andere landen in de Europese Unie (EU) is het percentage 15-64-jarigen dat ooit cannabis heeft gebruikt gemiddeld in Nederland (EMCDDA, 2018). Naar schatting hebben 87,6 miljoen volwassenen van 15-64 jaar (26,3 %) in de EU ooit wel eens cannabis gebruikt. Er zijn grote verschillen in cannabisgebruik tussen EU-landen. 

Recent cannabisgebruik hoog in Nederland

Het percentage recente gebruikers (in het jaar voorafgaand aan de peiling) is in Nederland hoog. Voor zowel ooit-gebruik als recent gebruik geldt voor alle landen dat het percentage mannen dat cannabis gebruikt hoger is dan het percentage vrouwen (zie tabelwaarden van de grafiek).

Vergelijkbaarheid cijfers is echter lastig

Verschillen in peiljaar, meetmethoden en steekproeven bemoeilijken een precieze vergelijking tussen landen. Zo is drugsgebruik naar verhouding laag in de leeftijdsgroepen 0-15 jaar en 64 jaar en ouder. Hierdoor zullen gebruikscijfers in studies met respondenten die jonger of ouder zijn dan de EMCDDA-leeftijdsrange (15-64 jaar) mogelijk lager uitvallen dan cijfers in studies die de EMCDDA-standaard toepassen. Voor studies met een beperkter leeftijdsbereik geldt het omgekeerde. Ook de gewijzigde meetmethode voor Nederland in 2009, maakt dat verschillen voorzichtig moeten worden geïnterpreteerd.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

14-08-2018

Bronnen en literatuur

Literatuur

  1. EMCDDA. Europees Drugsrapport 2018: Trends en ontwikkelingen. Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie; 2018. Bron
  2. EMCDDA. European Drug Report 2015: Trends and Development. Lisbon: EMCDDA; 2015. Bron

Internationale vergelijking gebruik harddrugs bij volwassenen

Percentage harddrugsgebruikers internationaal

15-64-jarigen
LandCocaïne ooitCocaïne recentAmfetamine ooitAmfetamine recentEcstacy ooitEcstacy recent
België (2013)0,50,20,3
Bulgarije (2016)0,90,31,50,72,11,3
Cyprus (2016)1,40,20,50,11,10,1
Denemarken (2017)6,41,670,73,20,5
Duitsland (2015)3,80,63,613,30,6
Finland (2014)1,90,53,41,131,1
Frankrijk (2014)5,41,12,20,34,20,9
Griekenland (2015)1,30,40,60,2
Hongarije (2015)1,20,31,70,540,9
Ierland (2015)7,81,54,10,39,22,1
Italië (2017)6,81,32,40,12,80,4
Kroatië (2015)2,70,83,5130,6
Letland (2015)1,50,51,90,32,40,3
Litouwen (2016)0,70,11,20,31,70,4
Luxemburg (2014)2,50,41,60,11,90,2
Malta (2013)0,50,30,7
Nederland (2016)5,925,31,79,23,6
Noorwegen (2016)3,80,63,40,32,70,6
Oostenrijk (2015)30,42,20,42,90,4
Polen (2014)1,30,21,70,21,60,4
Portugal (2016)1,20,20,400,70,1
Roemenië (2016)0,70,20,30,10,50,1
Slovenië (2012)2,10,50,90,32,10,3
Slowakije (2015)0,70,11,40,43,10,6
Spanje (2015)9,123,60,53,60,6
Tsjechië (2016)1,40,330,87,11,7
Verenigd Koninkrijk (2016)9,72,39,20,591,3
Zweden (2013)0,60,70,5

Bron: EMCDDA, Statistical Bulletin 2018

  • Ooit-gebruik: gebruik ooit in het leven
  • Recent gebruik: gebruik in het afgelopen jaar
  • Peiljaar staat tussen haakjes achter het land 
  • Figuur presenteert EU-landen en Noorwegen
  • Voor Estland zijn geen recente gegevens beschikbaar
  • De landen staan in alfabetische volgorde

Cocaïnegebruik in Nederland rond het gemiddelde in de EU

Het cocaïnegebruik in Nederland (personen van 15-64 jaar) komt overeen met het geschatte gemiddelde van de Europese Unie (EU). Naar schatting hebben 17,0 miljoen 
volwassenen (15-64 jaar) in de EU ooit wel eens in hun leven met cocaïne geëxperimenteerd (EMCDDA, 2018). Dit komt overeen met 5,1 % van deze leeftijdsgroep. Het cocaïnegebruik (zowel ooit als in het afgelopen jaar) is geconcentreerd in enkele landen, vooral Spanje, Italië, Ierland en het Verenigd Koninkrijk, en is relatief laag in de rest van de Europese Unie (EU). Het gebruik van cocaïne is relatief hoog onder jongvolwassenen (15-34 jaar). Ook als alleen deze leeftijdsgroep tussen landen vergeleken wordt, blijft het gebruik het hoogst in Spanje, Italië, Ierland en het Verenigd Koninkrijk, samen met Denemarken, Nederland en Frankrijk (EMCDDA, 2018).

Gebruik van ecstacy in Nederland hoog

Het gebruik van ecstacy is in Nederland hoog vergeleken met andere EU-landen. Nederland behoort samen met het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Tsjechië tot de koplopers. Dit geldt zowel voor ooitgebruik als gebruik in het afgelopen jaar. Ecstacy-gebruik komt meer voor onder jongvolwassenen (15-34 jaar) dan onder oudere leeftijdsgroepen. Ook als alleen deze leeftijdsgroep tussen landen vergeleken wordt, is het gebruik in Nederland hoog vergeleken met andere EU-landen, net als in wederom Tsjechië, Ierland en het Verenigd Koninkrijk. Britten gebruiken samen met de Denen ook relatief vaak amfetamine. Het aantal amfetaminegebruikers is in Nederland hoger dan gemiddeld. Naar schatting hebben 11,9 miljoen Europese volwassenen (15-64 jaar) in hun leven ooit wel eens met amfetamines geëxperimenteerd. Dit komt overeen met 3,6 % van deze leeftijdsgroep (EMCDDA, 2018).

Vergelijking cijfers is lastig

Verschillen in peiljaar, meetmethoden en steekproeven bemoeilijken een precieze vergelijking tussen landen. Drugsgebruik is naar verhouding laag in de jongste (12-15 jaar) en oudere leeftijdsgroepen (>64 jaar). Gebruikscijfers in studies met respondenten die jonger en/of ouder zijn dan de EMCDDA-leeftijdsrange (15-64 jaar) zullen mogelijk lager uitvallen dan cijfers in studies die de EMCDDA-standaard toepassen. Voor studies met een beperkter leeftijdsbereik geldt het omgekeerde.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

14-08-2018

Bronnen en literatuur

Literatuur

  1. EMCDDA. Europees Drugsrapport 2018: Trends en ontwikkelingen. Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie; 2018. Bron

Internationale vergelijking cannabisgebruik jongeren

Actueel cannabisgebruik jongeren internationaal 2015

Bij 15- en 16-jarigen
LandJongensMeisjes
Frankrijk1916
Italië1811
Tsjechië1312
Bulgarije1510
NEDERLAND159
Slovenië1311
Ierland127
Slowakije99
Oostenrijk117
Polen117
Estland96
Kroatië87
Portugal88
België (Vlaanderen)105
Malta55
Denemarken64
Cyprus73
Litouwen53
Griekenland62
Hongarije53
Roemenië42
Zweden32
Finland32
Noorwegen31

Bronnen: European School Survey on Alcohol and other Drugs (ESPAD); Kraus et al., 2016

Geen cijfers voor Duitsland, Letland, Luxemburg, Spanje en het Verenigd Koninkrijk

Relatief hoog cannabisgebruik onder Nederlandse scholieren

Van de Nederlandse scholieren van 15 en 16 jaar heeft 12% in de afgelopen dertig dagen (actueel gebruik) cannabis gebruikt. Het gaat om 15% van de jongens en 9% van de meisjes van die leeftijd. Daarmee staat Nederland op de vijfde plaats na Frankrijk, Italië, Tsjechië en Bulgarije (Bron: ESPAD-studie; Kraus et al., 2016). Bovendien heeft bijna een kwart (22%) van de Nederlandse scholieren van 15 en 16 jaar ooit cannabis gebruikt. Ook dit is hoog vergeleken met andere EU-landen (Kraus et al., 2016). 

Meer informatie

Experts en redactie

Bronnen en literatuur

Literatuur

  1. Kraus L, Guttormsson U, Leifman H, Arpa S, Molinaro S, Monshouwer K. The 2015 ESPAD Report: results from the European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs. München: IFT; 2016. Bron

Internationale vergelijking gebruik harddrugs jongeren

Ooitgebruik harddrugs door jongeren internationaal 2015

Bij 15- en 16-jarigen
LandOoitgebruik harddrugs
Bulgarije11
Polen8
Frankrijk7
Italië7
Ierland7
Letland7
Slowakije7
Roemenië6
Cyprus6
Tsjechie6
België (Vlaanderen)6
Hongarije6
Estland5
NEDERLAND5
Kroatië5
Malta5
ESPAD-gemiddelde5
Slovenië5
Spanje5
Litouwen5
Oostenrijk5
Griekenland4
Portugal4
Zweden3
Denemarken3
Noorwegen2
Finland2

Bronnen: European School Survey on Alcohol and other Drugs (ESPAD); Kraus et al., 2016

  • Cijfers voor Denemarken, Estland, Finland en Zweden zijn exclusief crack
  • Cijfers voor Letland en Spanje zijn minder goed vergelijkbaar
  • Geen cijfers voor het Verenigd Koninkrijk en Luxemburg

Gebruik harddrugs onder Nederlandse scholieren gemiddeld

Van de Nederlandse scholieren zegt 5% ervaring te hebben met drugs zoals ecstacy, amfetamine, LSD, paddo’s, cocaïne, crack, GHB en heroïne. Dit is hetzelfde als het (ongewogen) gemiddelde van de 34 onderling vergelijkbare Europese landen. Bulgarije (11%) en Polen (8%) scoren van de EU-landen het hoogst op de voet gevolgd door Frankrijk, Italië, Ierland, Letland en Slowakije (allen 7%). In Noorwegen, Finland (beiden 2%),  Zweden en Denemarken (beiden 3%) experimenteren scholieren het minst met deze drugs (Kraus et al., 2016).

Meer informatie

Experts en redactie

Bronnen en literatuur

Literatuur

  1. Kraus L, Guttormsson U, Leifman H, Arpa S, Molinaro S, Monshouwer K. The 2015 ESPAD Report: results from the European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs. München: IFT; 2016. Bron

Verantwoording

Definities

  • Definities Drugsgebruik

    Drugs zijn middelen die de hersenen prikkelen waardoor er geestelijke en lichamelijke effecten optreden. We noemen dit ook wel de pyscho-actieve werking.

    Het onderwerp drugsgebruik op Volksgezondheidenzorg.info richt zich op de volgende drugs: cannabis, hallucinogene paddenstoelen en heroïne, cocaïne, amfetamine, ecstacy en GHB. Cannabis (hasj en wiet/marihuana) en hallucinogene paddenstoelen staan bekend als ‘softdrugs’. Deze middelen staan op lijst II van de Opiumwet. Ook de plant qat staat sinds 5 januari 2013 op lijst II. Middelen zoals heroïne, cocaïne, amfetamine, LSD, ecstacy en GHB worden ‘harddrugs’ genoemd en staan op lijst I van de Opiumwet. Omdat deze middelen in de Opiumwet staan zijn ze illegaal. Ook alcohol en nicotine in tabak hebben een psycho-actieve werking, maar deze middelen staan niet in de Opiumwet en zijn dus legaal.

    Middelen op lijst I zijn volgens de wet gevaarlijker dan middelen op lijst II. In de werkelijkheid is de grens tussen harddrugs en softdrugs niet zo gemakkelijk te trekken. Er zijn gebruikers van softdrugs die zoveel gebruiken dat het ‘hard’ gebruik genoemd zou kunnen worden. Het omgekeerde komt ook voor, hoewel ‘soft’ gebruiken van harddrugs voor de meeste mensen moeilijk vol te houden is.

    We maken onderscheid in actueel, recent en ooit-gebruik:

    • Actueel gebruik: in de laatste maand voorafgaand aan de peiling
    • Recent gebruik: in het laatste jaar voorafgaand aan de peiling
    • Ooit-gebruik: ooit in het leven
Bronverantwoording

  • Tabel: Bronnen bij de cijfers over Drugsgebruik

    Bron Indicator in VZinfo Gepresenteerde populatie VZinfo Meer informatie
    Leefstijlmonitor (LSM)/Gezondheidsenquête Ooit, afgelopen maand, afgelopen jaar cannabis gebruikt; afgelopen jaar harddrugs gebruikt (percentages) Nederlandse bevolking vanaf 18 jaar  LSM; Gezondheidsenquête
    Leefstijlmonitor (LSM)/ Peilstationsonderzoek Scholieren Ooit, afgelopen maand, afgelopen jaar cannabis gebruikt; ooit harddrugs, paddo's of lachgas gebruikt (percentages) Nederlandse scholieren van 12 t/m 16 jaar LSM, Peilstations Scholieren
    Leefstijlmonitor (LSM)/ HBSC-Nederland Ooit, afgelopen maand, afgelopen jaar cannabis gebruikt; ooit XTC of lachgas gebruikt (percentages) Nederlandse scholieren van 12 t/m 16 jaar LSM, HBSC-Nederland
    Nationaal Prevalentie Onderzoek (NPO) Ooit, afgelopen maand, afgelopen jaar cannabis of harddrugs gebruikt (percentages) Nederlandse bevolking van 15 t/m 64 jaar van Rooij et al., 2011
    Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS) Aantal ingeschreven cliënten bij de verslavingszorg met cannabis of harddrugs als primair probleem Nederlandse bevolking LADIS
    European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) Ooit, afgelopen jaar cannabis  of harddrugs gebruikt (percentages) Europese bevolking EMCDDA, Statistisch Bulletin
    European School Survey on Alcohol and other Drugs (ESPAD) In de afgelopen 30 dagen cannabis gebruikt; ooit harddrugs gebruikt (percentages) Europese scholieren van 15 en 16 jaar

    ESPAD; Kraus et al., 2016

     

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. van Rooij AJ, Schoenmakers TM, van de Mheen D. Nationaal Prevalentie Onderzoek Middelengebruik 2009: kerncijfers 2009. Rotterdam: IVO; 2011. Bron
Methoden

  • Methoden en technieken

    Standaardisatie

    De omvang en de leeftijdsverdeling van de bevolking verschillen per regio en land. Daarnaast treden in de loop van de tijd veranderingen op in de omvang en leeftijdsverdeling. Om ziekte- en sterftecijfers van verschillende regio’s en landen, of van opeenvolgende jaren met elkaar te kunnen vergelijken, wordt hier rekening mee gehouden. Daarbij worden de cijfers gecorrigeerd voor deze verschillen of veranderingen in de bevolking. Hierbij wordt uitgegaan van de omvang en de leeftijdsverdeling van een gekozen standaardpopulatie. Dit wordt standaardisatie genoemd.

    Indexatie

    Vooral bij de weergave van trends in de tijd zijn de trendcijfers vaak geïndexeerd. Een geïndexeerde trend laat ontwikkelingen in de tijd zien ten opzichte van een gekozen basisjaar. Dit gebeurt door de cijfers van alle jaren weer te geven als percentage van het cijfer in een gekozen basisjaar. Het cijfer in het basisjaar is gelijk gesteld aan 100(%). Indexatie maakt zichtbaar hoe groot de percentuele toe- of afname is ten opzichte van dat basisjaar. Door als basisjaar het eerste jaar in de grafiek te kiezen, kun je snel zien wat de verandering over de hele weergegeven periode is en ook of er grote verschillen zijn voor de onderscheiden groepen (mannen en vrouwen bijvoorbeeld).

    Indexatie kan ook gebruikt worden voor het weergeven van regionale verschillen. Hierbij wordt het landelijke cijfer bijvoorbeeld gelijk gesteld aan 100(%). Een regionaal cijfer boven of onder de 100 duidt erop dat het respectievelijk hoger of lager is dan het landelijke cijfer. Voorafgaand aan indexatie worden de cijfers vaak gecorrigeerd voor verschillen in samenstelling van de populaties.

  • Toetsing trends

    Toetsing van de trend heeft plaatsgevonden op ongestandaardiseerde data door middel van een logistische regressie, waarbij is gecorrigeerd is voor leeftijd en geslacht. Daarbij wordt getoetst of er een statistisch significante toe- of afname is met een significantieniveau (p-waarde) van 0,05. Vaak is onderscheid gemaakt naar trends in verschillende subpopulaties: mannen, vrouwen en leeftijdsgroepen. Daarnaast is getoetst of de trend voor mannen en vrouwen statistisch significant verschilt.
    De kans op het vinden van een toevallige significante uitkomst neemt toe met het aantal uitgevoerde toetsen. Om hiervoor te corrigeren is een Benjamini‐Hochberg‐correctie op de p‐waardes uitgevoerd.