Volksgezondheidenzorg.info

Zoekveld

Drugsgebruik→Cijfers & Context→Trends

Cijfers & Context

Meer mannen dan vrouwen gebruiken cannabis

Regionaal & Internationaal

Cannabisgebruik Nederland gelijk aan gebruik in EU

Kosten

Niet beschikbaar

Preventie & Zorg

Ontmoedigen en verminderen risico's van gebruik

Trend in cannabisgebruik volwassenen

Trend cannabisgebruik 2014-2018

18 jaar en ouder
Jaarmannen gestand.*vrouwen gestand.*totaal gestand.*mannen ongestand.vrouwen ongestand.totaal ongestand.
201410,55,17,810,357,6
20159,24,26,79,34,26,7
20168,94,36,694,36,6
20179,54,77,19,64,87,2
201810,24,97,510,24,97,5

Bron: Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-instituut

  • * De gegevens zijn gestandaardiseerd naar de Nederlandse bevolking van 2018
  • (on)gestand.= (on)gestandaardiseerd

Cannabisgebruik vrijwel stabiel

Tussen 2014 en 2018 is het percentage volwassenen (18+) dat in het afgelopen jaar cannabis heeft gebruikt vrijwel stabiel gebleven.

Gestandaardiseerd versus ongestandaardiseerd

Bij de zichtbare gestandaardiseerde percentages is er rekening gehouden met veranderingen in omvang en leeftijdsverdeling van de bevolking. De gestandaardiseerde percentages kunnen afwijken van de ongestandaardiseerde percentages. De gestandaardiseerde percentages zijn gecorrigeerd naar de omvang en leeftijdsverdeling van een standaardpopulatie. Bij ongestandaardiseerde cijfers is geen rekening gehouden met veranderingen in de bevolking. Deze ongestandaardiseerde cijfers zijn ook in de grafiek opgenomen en kunnen naar wens geselecteerd worden.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

25-05-2020

Trend in cannabisgebruik scholieren

Daling cannabisgebruik bij scholieren

Het percentage 12- t/m 16-jarigen dat cannabis gebruikt daalt sinds 1999 heel geleidelijk en leek zich tussen 2007 en 2011 te stabiliseren. In 2017 is het ooit- gebruik echter afgenomen tot 9%. De daling vanaf 2011 is vooral sterk bij de jongens, maar net als in 2011 hebben in 2017 meer jongens (12%) dan meisjes (7%) ervaring met het gebruik van cannabis.

Daling het grootst onder 13-jarigen en 16-jarige jongens

In 2015 is er een relatief sterke en significante daling onder de 16-jarige jongens (van 38% in 2011 naar 27% in 2015). Ook onder de 13-jarigen is er een sterke en significante daling zichtbaar (van 6% in 2011 naar 2% in 2015; (van Dorsselaer et al., 2016).

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

17-10-2018

Trend in gebruik harddrugs volwassenen

Trend gebruik harddrugs 2014-2018

18 jaar en ouder
JaarAmfetamine gestand.*Cocaïne gestand.*Ecstacy gestand.*Amfetamine ongestand.Cocaïne ongestand.Ecstacy ongestand.
20141,341,592,531,311,572,48
20151,281,582,811,291,612,84
20161,371,712,921,371,722,93
20171,431,812,731,441,822,74
20181,111,612,831,111,622,83

Bron: Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor CBS i.s.m. RIVM en Trimbos-instituut

  • * De gegevens zijn gestandaardiseerd naar de Nederlandse bevolking van 2018
  • (on)gestand.= (on)gestandaardiseerd

Toenemende trend in ecstacy gebruik

Het percentage volwassenen dat het afgelopen jaar ecstacy heeft gebruikt is licht gestegen van 2014 tot 2018; deze stijging is significant. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen (niet in grafiek). Het gebruik van amfetamine en cocaïne is tussen 2014 en 2018 nagenoeg stabiel gebleven bij zowel mannen en vrouwen (niet in de grafiek), als de gehele groep.

Gestandaardiseerd versus ongestandaardiseerd

Bij de zichtbare gestandaardiseerde percentages is er rekening gehouden met veranderingen in omvang en leeftijdsverdeling van de bevolking. De gestandaardiseerde percentages kunnen afwijken van de ongestandaardiseerde percentages. De gestandaardiseerde percentages zijn gecorrigeerd naar de omvang en leeftijdsverdeling van een standaardpopulatie. Bij ongestandaardiseerde cijfers is geen rekening gehouden met veranderingen in de bevolking. Deze ongestandaardiseerde cijfers zijn ook in de grafiek opgenomen en kunnen naar wens geselecteerd worden.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

25-05-2020

Trend in gebruik van harddrugs en paddo's onder scholieren

Ooitgebruik ecstacy, cocaïne en amfetamine tot 1996 gestegen, daarna gedaald

Het gebruik van ecstacy, cocaïne en amfetamine ooit in het leven bereikte een piek in 1996, waarna een geleidelijke daling werd ingezet (van Dorsselaer et al., 2016). Voor ecstacy lijkt de daling te stoppen in 2007; in 2011 en 2015 blijft het percentage stabiel op ongeveer twee procent. De daling in het gebruik van amfetamine lijkt zich in 2015 verder voort te zetten alhoewel het verschil met 2011 niet significant is. Het gebruik van enige harddrug wordt vanaf 2007 gemeten en het gebruik ooit in het leven laat sindsdien een geleidelijke afname zien. Het percentage scholieren dat ooit paddo’s heeft gebruikt vertoont een constante daling sinds het begin van de meting in 1996 en ligt in 2015 significant onder het niveau van 2007 en de voorgaande metingen. Het gebruik van harddrugs en paddo’s in de afgelopen maand vertoont een vergelijkbaar patroon als het gebruik ooit in het leven (van Dorsselaer et al., 2016).

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

17-10-2018

Bronnen en literatuur

Literatuur

  1. van Dorsselaer S, Tuithof M, Verdurmen JEE, Spit M., van Laar MW, Monshouwer K. Jeugd en riskant gedrag 2015. Kerngegevens uit het Peilstationsonderzoek Scholieren. Utrecht: Trimbos-instituut; 2016. Bron

Verantwoording

Definities

  • Definities Drugsgebruik

    Drugs zijn middelen die de hersenen prikkelen waardoor er geestelijke en lichamelijke effecten optreden. We noemen dit ook wel de pyscho-actieve werking.

    Het onderwerp drugsgebruik op Volksgezondheidenzorg.info richt zich op de volgende drugs: cannabis, hallucinogene paddenstoelen en heroïne, cocaïne, amfetamine, ecstacy en GHB. Cannabis (hasj en wiet/marihuana) en hallucinogene paddenstoelen staan bekend als ‘softdrugs’. Deze middelen staan op lijst II van de Opiumwet. Ook de plant qat staat sinds 5 januari 2013 op lijst II. Middelen zoals heroïne, cocaïne, amfetamine, LSD, ecstacy en GHB worden ‘harddrugs’ genoemd en staan op lijst I van de Opiumwet. Omdat deze middelen in de Opiumwet staan zijn ze illegaal. Ook alcohol en nicotine in tabak hebben een psycho-actieve werking, maar deze middelen staan niet in de Opiumwet en zijn dus legaal.

    Middelen op lijst I zijn volgens de wet gevaarlijker dan middelen op lijst II. In de werkelijkheid is de grens tussen harddrugs en softdrugs niet zo gemakkelijk te trekken. Er zijn gebruikers van softdrugs die zoveel gebruiken dat het ‘hard’ gebruik genoemd zou kunnen worden. Het omgekeerde komt ook voor, hoewel ‘soft’ gebruiken van harddrugs voor de meeste mensen moeilijk vol te houden is.

    We maken onderscheid in actueel, recent en ooit-gebruik:

    • Actueel gebruik: in de laatste maand voorafgaand aan de peiling
    • Recent gebruik: in het laatste jaar voorafgaand aan de peiling
    • Ooit-gebruik: ooit in het leven
Bronverantwoording

  • Tabel: Bronnen bij de cijfers over Drugsgebruik

    Bron Indicator in VZinfo Gepresenteerde populatie VZinfo Meer informatie
    Leefstijlmonitor (LSM)/Gezondheidsenquête Ooit, afgelopen maand, afgelopen jaar cannabis gebruikt; afgelopen jaar harddrugs gebruikt (percentages) Nederlandse bevolking vanaf 18 jaar  LSM; Gezondheidsenquête
    Leefstijlmonitor (LSM)/ Peilstationsonderzoek Scholieren Ooit, afgelopen maand, afgelopen jaar cannabis gebruikt; ooit harddrugs, paddo's of lachgas gebruikt (percentages) Nederlandse scholieren van 12 t/m 16 jaar LSM, Peilstations Scholieren
    Leefstijlmonitor (LSM)/ HBSC-Nederland Ooit, afgelopen maand, afgelopen jaar cannabis gebruikt; ooit XTC of lachgas gebruikt (percentages) Nederlandse scholieren van 12 t/m 16 jaar LSM, HBSC-Nederland
    Nationaal Prevalentie Onderzoek (NPO) Ooit, afgelopen maand, afgelopen jaar cannabis of harddrugs gebruikt (percentages) Nederlandse bevolking van 15 t/m 64 jaar van Rooij et al., 2011
    Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS) Aantal ingeschreven cliënten bij de verslavingszorg met cannabis of harddrugs als primair probleem Nederlandse bevolking LADIS
    European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA) Ooit, afgelopen jaar cannabis  of harddrugs gebruikt (percentages) Europese bevolking EMCDDA, Statistisch Bulletin
    European School Survey on Alcohol and other Drugs (ESPAD) In de afgelopen 30 dagen cannabis gebruikt; ooit harddrugs gebruikt (percentages) Europese scholieren van 15 en 16 jaar

    ESPAD; Kraus et al., 2016

     

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. van Rooij AJ, Schoenmakers TM, van de Mheen D. Nationaal Prevalentie Onderzoek Middelengebruik 2009: kerncijfers 2009. Rotterdam: IVO; 2011. Bron
Methoden

  • Methoden en technieken

    Standaardisatie

    De omvang en de leeftijdsverdeling van de bevolking verschillen per regio en land. Daarnaast treden in de loop van de tijd veranderingen op in de omvang en leeftijdsverdeling. Om ziekte- en sterftecijfers van verschillende regio’s en landen, of van opeenvolgende jaren met elkaar te kunnen vergelijken, wordt hier rekening mee gehouden. Daarbij worden de cijfers gecorrigeerd voor deze verschillen of veranderingen in de bevolking. Hierbij wordt uitgegaan van de omvang en de leeftijdsverdeling van een gekozen standaardpopulatie. Dit wordt standaardisatie genoemd.

    Indexatie

    Vooral bij de weergave van trends in de tijd zijn de trendcijfers vaak geïndexeerd. Een geïndexeerde trend laat ontwikkelingen in de tijd zien ten opzichte van een gekozen basisjaar. Dit gebeurt door de cijfers van alle jaren weer te geven als percentage van het cijfer in een gekozen basisjaar. Het cijfer in het basisjaar is gelijk gesteld aan 100(%). Indexatie maakt zichtbaar hoe groot de percentuele toe- of afname is ten opzichte van dat basisjaar. Door als basisjaar het eerste jaar in de grafiek te kiezen, kun je snel zien wat de verandering over de hele weergegeven periode is en ook of er grote verschillen zijn voor de onderscheiden groepen (mannen en vrouwen bijvoorbeeld).

    Indexatie kan ook gebruikt worden voor het weergeven van regionale verschillen. Hierbij wordt het landelijke cijfer bijvoorbeeld gelijk gesteld aan 100(%). Een regionaal cijfer boven of onder de 100 duidt erop dat het respectievelijk hoger of lager is dan het landelijke cijfer. Voorafgaand aan indexatie worden de cijfers vaak gecorrigeerd voor verschillen in samenstelling van de populaties.

  • Toetsing trends

    Toetsing van de trend heeft plaatsgevonden op ongestandaardiseerde data door middel van een logistische regressie, waarbij is gecorrigeerd is voor leeftijd en geslacht. Daarbij wordt getoetst of er een statistisch significante toe- of afname is met een significantieniveau (p-waarde) van 0,05. Vaak is onderscheid gemaakt naar trends in verschillende subpopulaties: mannen, vrouwen en leeftijdsgroepen. Daarnaast is getoetst of de trend voor mannen en vrouwen statistisch significant verschilt.
    De kans op het vinden van een toevallige significante uitkomst neemt toe met het aantal uitgevoerde toetsen. Om hiervoor te corrigeren is een Benjamini‐Hochberg‐correctie op de p‐waardes uitgevoerd.