Volksgezondheidenzorg.info

Zoekveld

Chronische aandoeningen en multimorbiditeit→Cijfers & Context→Huidige situatie

Cijfers & Context

Ruim 50% Nederlanders heeft chronische aandoening

Regionaal & Internationaal

Meeste langdurige aandoeningen in Zuid-Limburg

Kosten

Preventie & Zorg

Aantal mensen met chronische aandoening bekend bij de huisarts

Eén of meer chronische aandoeningen 1 januari 2019

LeeftijdMannenVrouwen
0-430,326,3
5-947,143,0
10-1450,748,9
15-1946,447,6
20-2441,045,3
25-2935,642,7
30-3432,443,0
35-3934,445,5
40-4439,650,0
45-4946,556,0
50-5454,863,9
55-5964,672,3
60-6475,080,6
65-6983,786,9
70-7489,191,4
75-7993,394,7
80-8495,696,7
85+96,998,0

Bron: Nivel Zorgregistraties eerste lijn 

9,9 miljoen mensen met een chronische aandoening

Op 1 januari 2019 hadden 9,9 miljoen mensen in Nederland één of meer chronische aandoeningen. Dit komt overeen met 57% van de Nederlandse bevolking. Een ‘chronische aandoening’ is hier gedefinieerd als een aandoening waarbij over het algemeen geen uitzicht is op volledig herstel. De schatting is gebaseerd op een selectie van 109 door de huisarts geregistreerde chronische aandoeningen. De diagnose kan gesteld zijn door de huisarts zelf of kan zijn overgenomen van een andere zorgverlener. Overigens hebben niet alle mensen met een chronische aandoening jaarlijks contact met de huisartsenpraktijk voor die ziekte. Voor het aantal mensen met een chronische aandoening dat hiervoor in 2019 contact heeft gehad met de huisartsenpraktijk, zie Aantal mensen met een chronische aandoening in zorg bij de huisarts.

Ruim 95% van de 75-plussers heeft een chronische aandoening

Chronische aandoeningen komen op alle leeftijden voor. Het percentage mensen met één of meer chronische aandoeningen is echter hoger op hogere leeftijd. Ruim 95% van de mensen van 75 jaar en ouder heeft ten minste één chronische aandoening. De prevalentie onder personen jonger dan 40 jaar is ruim 40%.

Meer vrouwen dan mannen met een chronische aandoening

In de leeftijdsgroep van 0 tot 15 jaar zijn er relatief meer jongens dan meisjes met een chronische aandoening. In de leeftijdsgroep van 15 en ouder zijn er juist relatief meer vrouwen dan mannen met een chronische aandoening. In de totale bevolking zijn er, zowel absoluut als relatief, meer vrouwen dan mannen met een chronische aandoening: 4,7 miljoen mannen (54% van alle mannen) en 5,3 miljoen vrouwen (60% van alle vrouwen).

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

07-01-2021

Aantal mensen met chronische aandoening in zorg bij de huisarts

Contact met huisartsenpraktijk voor een chronische aandoening 2019

LeeftijdMannenVrouwen
0-414,012,8
5-910,710,1
10-1410,310,7
15-198,711,2
20-248,211,7
25-298,912,7
30-3410,014,6
35-3912,016,9
40-4416,320,5
45-4922,426,7
50-5430,235,8
55-5940,444,5
60-6452,054,8
65-6963,364,0
70-7470,972,2
75-7977,979,0
80-8481,282,5
85+82,583,3

Bron: Nivel Zorgregistraties eerste lijn

  • Het aantal persoonsjaren in een kalenderjaar is gelijk aan de totale registratieduur (uitgedrukt in jaren) van alle patiënten in een huisartsenpraktijk.
     
Deze cijfers zijn ook onderdeel van

5,4 miljoen mensen hadden in 2019 contact met de huisartsenpraktijk voor een chronische aandoening

In 2019 hadden 5,4 miljoen mensen minimaal eenmaal contact met de huisartsenpraktijk voor een chronische aandoening. Dit komt overeen met 31% van de Nederlandse bevolking. Een ‘chronische aandoening’ is hier gedefinieerd als een aandoening waarbij over het algemeen geen uitzicht is op volledig herstel. De schatting is gebaseerd op een selectie van 109 chronische aandoeningen. 

Ruim 80% van de mensen van 75 jaar en ouder had contact met de huisartsenpraktijk voor een chronische aandoening

Het percentage mensen met één of meer chronische aandoeningen is hoger op hogere leeftijd. Van de mensen van 75 jaar en ouder heeft ruim 80% in 2019 minimaal eenmaal contact gehad met de huisartsenpraktijk voor een chronische aandoening. Voor personen jonger dan 40 jaar ligt dit percentage gemiddeld op 11%.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

07-01-2021

Aantal mensen met multimorbiditeit bekend bij de huisarts

Twee of meer chronische aandoeningen 1 januari 2019

LeeftijdMannenVrouwen
0-45,03,8
5-912,710,6
10-1416,814,6
15-1914,915,4
20-2412,314,6
25-299,513,4
30-348,514,2
35-399,716,1
40-4412,719,1
45-4918,324,6
50-5425,532,8
55-5935,843,5
60-6448,455,5
65-6961,566,4
70-7471,375,4
75-7979,983,3
80-8485,988,6
85+89,992,3

Bron: Nivel Zorgregistraties eerste lijn

Ongeveer 5,4 miljoen mensen hebben meer dan één chronische aandoening

In 2019 hadden 5,4 miljoen mensen twee of meer chronische aandoeningen (multimorbiditeit). Dit komt overeen met 31% van de totale Nederlandse bevolking en met 54% van de mensen met ten minste één chronische ziekte. Overigens hebben niet alle mensen met multimorbiditeit jaarlijks contact met de huisartsenpraktijk. Voor het aantal mensen dat in 2019 contact heeft gehad met de huisartsenpraktijk voor meer dan één chronische ziekte, zie Aantal mensen met multimorbiditeit in zorg bij de huisarts.

Aantal mensen met multimorbiditeit neemt sterk toe vanaf 40 jaar

Bij mensen die jonger zijn dan 40 jaar komt multimorbiditeit relatief minder voor, maar het percentage mensen met multimorbiditeit is ook in deze leeftijdsgroep nog altijd gemiddeld 12%. Vanaf de leeftijd van 40 jaar neemt de prevalentie sterk toe. Van de mensen van 75 jaar en ouder heeft 86% meer dan één chronische aandoening.

Meer vrouwen dan mannen met multimorbiditeit

Er zijn meer vrouwen met multimorbiditeit dan mannen, zowel relatief (34% van de vrouwen en 28% van de mannen) als absoluut (3,0 miljoen vrouwen en 2,4 miljoen mannen). In de leeftijdsgroep van 0 tot 15 jaar zijn er relatief meer jongens dan meisjes met multimorbiditeit. In de leeftijdsgroep van 15 en ouder jaar zijn er juist relatief meer vrouwen dan mannen met multimorbiditeit.

Meer informatie

 

Experts en redactie

Datum publicatie

07-01-2021

Aantal mensen met multimorbiditeit in zorg bij de huisarts

Contact met huisartsenpraktijk voor twee of meer chronische aandoeningen 2019

LeeftijdMannenVrouwen
0-41,00,8
5-90,80,7
10-140,80,9
15-190,70,9
20-240,61,2
25-290,81,4
30-341,01,8
35-391,62,5
40-442,63,6
45-494,65,8
50-547,69,9
55-5912,415,0
60-6419,321,9
65-6927,729,6
70-7435,237,2
75-7943,144,7
80-8448,349,2
85+50,450,3

Bron: Nivel Zorgregistraties eerste lijn

  • Het aantal persoonsjaren in een kalenderjaar is gelijk aan de totale registratieduur (uitgedrukt in jaren) van alle patiënten in een huisartsenpraktijk.

2,0 miljoen mensen hadden in 2019 contact met de huisartsenpraktijk voor meer dan één chronische aandoening

In 2019 hadden 2,0 miljoen mensen contact met de huisartsenpraktijk voor twee of meer chronische aandoeningen (multimorbiditeit). Dit komt overeen met 11% van de Nederlandse bevolking. Een ‘chronische aandoening’ is hier gedefinieerd als een aandoening waarbij over het algemeen geen uitzicht is op volledig herstel. De schatting is gebaseerd op een selectie van 109 door chronische aandoeningen.

Bijna de helft van alle mensen van 75 jaar en ouder had contact met de huisartsenpraktijk

Het percentage mensen dat contact heeft met de huisartsenpraktijk voor twee of meer chronische aandoeningen neemt sterk toe met de leeftijd. Bijna de helft (47%) van de mensen van 75 jaar en ouder heeft in 2019 minimaal eenmaal contact gehad met de huisartsenpraktijk voor twee of meer chronische aandoeningen. Voor personen jonger dan 40 jaar ligt dit percentage gemiddeld op 1,1%.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

07-01-2021

Prevalentie multimorbiditeit naar aantal chronische aandoeningen

Verdeling naar aantal chronische aandoeningen 1 januari 2019

Leeftijd012345678910+
0-2456,131,110,02,20,40,10,00,00,00,00,0
25-5453,728,511,54,11,40,50,20,10,00,00,0
55-6426,827,320,312,66,83,41,60,70,30,10,1
65-7412,219,020,817,712,78,04,82,51,20,60,5
75-845,110,815,817,816,412,78,85,63,31,91,8
85+2,46,111,415,316,414,912,18,55,53,53,8
Totaal41,726,413,77,44,42,71,60,90,50,30,3

Bron: Nivel Zorgregistraties eerste lijn

18% van de mensen heeft drie of meer chronische aandoeningen

Van alle mensen heeft 26% één chronische aandoening, 14% heeft twee chronische aandoeningen en 18% heeft drie of meer chronische aandoeningen. Deze verdeling varieert sterk tussen leeftijdsgroepen. Van de mensen van 0 tot en met 24 jaar heeft 31% één chronische aandoening, 10% heeft twee chronische aandoeningen en 3% heeft drie of meer chronische aandoeningen. Voor mensen van 85 jaar en ouder is dat respectievelijk 6%, 11% en 80%.

Meer informatie

 

 

Experts en redactie

Datum publicatie

07-01-2021

Verantwoording

Definities

  • Wat is een chronische aandoening?

    Een ‘chronische aandoening’ is gedefinieerd als een aandoening waarbij over het algemeen geen uitzicht is op volledig herstel. Een chronische aandoening gaat doorgaans gepaard met pijn, geestelijk lijden, beperkingen in functioneren of andere klachten. De mate waarin mensen hinder ondervinden verschilt per aandoening en per individu.

  • Wat is multimorbiditeit?

    Multimorbiditeit is de algemene term voor het optreden van meer dan één (chronische) aandoening in één individu tijdens een bepaalde periode.

  • Contact met huisartsenpraktijk

    Het gaat om mensen die contact hebben gehad met de huisartsenpraktijk (zowel huisarts als POH), waarbij een diagnose in het medisch dossier is geregistreerd. Onder contact met de huisartsenpraktijk vallen:

    • bezoeken aan de praktijk,
    • telefonische consulten,
    • e-mailconsulten, en
    • huisbezoeken.

    De aanvraag van een herhaalrecept valt niet onder contact met de huisartsenpraktijk.

Bronverantwoording

  • Tabel: Bronnen bij Chronische ziekten en multimorbiditeit

    Bron

    Indicator in VZinfo

    Gepresenteerde populatie VZinfo

    Meer informatie

    European Statistics of Income and Living Conditions (EU-SILC) survey

    Chronische ziekten (People having a long-standing illness or health problem)

    Europese bevolking vanaf 16 jaar 

    EU-SILC survey

  • Nivel Zorgregistraties eerste lijn: chronische aandoeningen en multimorbiditeit

    Selectie van 109 chronische aandoeningen

    De prevalentie van chronische aandoeningen en multimorbiditeit is berekend op basis van de registraties van huisartspraktijken die deelnemen aan de Nivel Zorgregistraties eerste liijn. Hierbij is een selectie gemaakt van 109 chronische aandoeningen met ieder een eigen ICPC-1-code (zie tabel).

    Voor een toelichting op de berekening van de prevalentie van aandoeningen verwijzen wij naar de website van het NIVEL: NIVEL Zorgregistraties eerste lijn - Methoden - Incidentie/prevalentie

    Selectie van 109 chronische aandoeningen, inclusief ICPC-1-codes

    ICPC-1-code

    Omschrijving

    A28

    Functiebeperking/handicap

    A79

    Maligniteit met onbekende primaire lokalisatie

    A90

    Multiple aangeboren afwijkingen

    B28

    Functiebeperking/handicap bloed/lymfestelsel

    B72

    Ziekte van Hodgkin

    B73

    Leukemie

    B74

    Andere maligniteit bloed/lymfestelsel

    B78

    Erfelijke hemolytische anemie

    B79

    Andere aangeboren afwijking bloed/lymfestel

    B83

    Purpura/stollingsstoornis/afwijkende trombocyten

    B90

    HIV-infectie (AIDS/ARC)

    D28

    Functiebeperking/handicap spijsverteringsorganen

    D74

    Maligniteit maag

    D75

    Maligniteit colon/rectum

    D76

    Maligniteit pancreas

    D77

    Andere/niet-gespecif. maligniteit spijsverteringsorganen

    D81

    Aangeboren afwijking(en) spijsverteringsorganen

    D92

    Diverticulose/diverticulitis

    D94

    Colitis ulcerosa/chronische enteritis (regionalis)

    D97

    Cirrose/andere leverziekte

    F28

    Functiebeperking/handicap oog/adnexen

    F81

    Andere aangeboren afwijking(en) oog/adnexen

    F83

    Retinopathie

    F84

    Maculadegeneratie

    F91

    Refractie afwijking(en)

    F93

    Glaucoom/verhoogde oogdruk

    F94

    Blindheid (elke graad/vorm)

    H28

    Functiebeperking/handicap oor

    H80

    Aangeboren afwijking(en) oor

    H83

    Otosclerose

    H84

    Presbyacusis

    H85

    Akoestisch letsel/lawaaidoofheid

    H86

    Doofheid/slechthorendheid

    K28

    Functiebeperking/handicap hartvaatstelsel

    K73

    Aangeboren afwijking(en) hartvaatstelsel

    K74

    Angina pectoris

    K76

    Andere/chronische ischemische hartziekte

    K77

    Decompensatio cordis

    K82

    Cor pulmonale

    K86

    Essentiële hypertensie zonder orgaanbeschadiging

    K87

    Hypertensie met orgaanbeschadiging/secundaire hypertensie

    K90

    Cerebrovasculair accident (CVA)

    K91

    Atherosclerose [ex. K76,K90]

    K92

    Andere ziekte(n) perifere arteriën

    L28

    Functiebeperking/handicap bewegingsapparaat

    L82

    Aangeboren afwijking(en) bewegingsapparaat

    L84

    Artrose/spondylose wervelkolom

    L85

    Verworven afwijking(en) wervelkolom

    L88

    Reumatoïde arthritis/verwante aandoening(en)

    L89

    Coxartrose

    L90

    Gonartrose

    L91

    Andere artrose/verwante aandoening(en)

    L95

    Osteoporose

    L98

    Verworven afwijking(en) extremiteiten

    N28

    Functiebeperking/handicap zenuwstelsel

    N70

    Poliomyelitis/andere enterovirus infectie

    N74

    Maligniteit zenuwstelsel

    N85

    Aangeboren afwijking(en) zenuwstelsel

    N86

    Multiple sclerose

    N87

    Parkinsonisme, ziekte van Parkinson

    N88

    Epilepsie (alle vormen)

    P28

    Functiebeperking/handicap psychische ziekte

    P70

    Seniele dementie/Alzheimer

    P72

    Schizofrenie

    P80

    Persoonlijkheids-/karakterstoornis

    P85

    Mentale retardatie/intellectuele achterstand

    R28

    Functiebeperking/handicap luchtwegen

    R84

    Maligniteit bronchus/long

    R85

    Andere maligniteit luchtwegen

    R89

    Aangeboren afwijking(en) luchtwegen

    R91

    Chronische bronchitis/bronchiëctasieën

    R95

    Emfyseem/COPD

    R96

    Astma

    S28

    Functiebeperking/handicap huid/subcutis

    S77

    Maligniteit huid/subcutis

    S81

    Hemangioom/lymfangioom

    S83

    Andere aangeboren afwijking(en) huid/subcutis

    S87

    Constitutioneel eczeem

    S91

    Psoriasis (met of zonder artropathie)

    T28

    Funct.beperking/handicap endocr. klieren/metabolisme/voeding

    T71

    Maligniteit schildklier

    T78

    Persisterende ductus thyreoglossus/cyste

    T80

    Andere aangeboren afwijking endocriene klieren/metabolisme

    T81

    Struma/noduli [ex. T85,T86]

    T86

    Hypothyreoïdie/myxoedeem

    T90

    Diabetes mellitus

    T92

    Jicht

    T93

    Vetstofwisselingsstoornis(sen)

    U28

    Functiebeperking/handicap urinewegen

    U75

    Maligniteit nier

    U76

    Maligniteit blaas

    U77

    Andere maligniteit urinewegen

    U85

    Aangeboren afwijking(en) urinewegen

    U88

    Glomerulonephritis/nefrose

    W28

    Functiebeperking/handicap ten gevolge van zwangerschap

    W72

    Maligniteit in verband met zwangerschap

    W76

    Zwangerschap complicerende aangeboren afwijking moeder

    X28

    Functiebeperking/handicap geslachtsorganen vrouw

    X75

    Maligniteit cervix uteri

    X76

    Maligniteit borst vrouw

    X77

    Andere maligniteit geslachtsorganen vrouw

    X83

    Aangeboren afwijking(en) geslachtsorganen vrouw

    X88

    Fibroadenoom/polycystische afwijking borsten

    Y28

    Functiebeperking/handicap geslachtsorganen man

    Y77

    Maligniteit prostaat

    Y78

    Andere maligniteit geslachtsorganen/borsten man

    Y82

    Hypospadie

    Y84

    Andere aangeboren afwijking(en) geslachtsorganen/borsten man

    Z28

    Sociale functiebeperking/handicap

     

  • Gezondheidsmonitor Volwassenen: chronische ziekten en multimorbiteit

    Cijfers over chronische ziekten zijn van 2012 niet te vergelijken met die van 2016 en 2020 vanwege wijziging in vraagstelling. In 2012 werden ziekten gevraagd doormiddel van onderstaande lijst. 

    • een beroerte, hersenbloeding of herseninfarct
    • een hartinfarct;
    • een andere ernstige hartaandoening zoals hartfalen of angina pectoris;
    • kanker;
    • migraine of regelmatig ernstige hoofdpijn;
    • hoge bloeddruk;
    • vernauwing van de bloedvaten in de buik of de benen;
    • astma of COPD;
    • psoriasis;
    • chronisch eczeem;
    • duizeligheid met vallen;
    • ernstige of hardnekkige darmstoornis, langer dan 3 maanden;
    • onvrijwillig urineverlies;
    • gewrichtsslijtage van heupen of knieën;
    • chronische gewrichtsontsteking;
    • ernstige of hardnekkige aandoening van de rug;
    • een ernstige of hardnekkige aandoening van nek of schouder;
    • een andere ernstige of hardnekkige aandoening van elleboog, pols of hand;
    • of suikerziekte. Bij suikerziekte is niet aan de periode van 12 maanden gerefereerd, bij de andere ziekten wel.

    De vraag in 2016 en 2020 is beperkter dan in 2012. In 2016 en 2020 is gevraagd “Heeft u één of meer langdurige ziekten of aandoeningen?” Langdurig is (naar verwachting) 6 maanden of langer. Er worden geen ziekten of aandoeningen gevraagd. 

  • Aanvragen data voor wetenschappelijk onderzoek

    De Gezondheidsmonitor (doelgroep Volwassenen en Ouderen) is voor het eerst uitgevoerd in 2012 en opnieuw uitgevoerd in 2016 en 2020. De Gezondheidsmonitor Volwassenen 2012 en Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016 bevatten informatie over de gezondheid, sociale situatie en leefstijl van de Nederlandse bevolking van negentien jaar en ouder. De Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020 bevat informatie over de Nederlandse bevolking van achttien jaar en ouder. De Gezondheidsmonitor Volwassenen 2012 en de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016 en 2020 zijn uitgevoerd door de GGD’en, CBS en RIVM. In 2012, 2016 en 2020 deden respectievelijk ruim 387.000 personen, 457.000 personen en 539.900 personen mee aan het grootschalige vragenlijstonderzoek. De Gezondheidsmonitor Jeugd 2015 en Gezondheidsmonitor Jeugd 2019 bevatten informatie over de gezondheid, sociale situatie en leefstijl van leerlingen in klas 2 en klas 4 van het voortgezet onderwijs. De Gezondheidsmonitor Jeugd 2015 en 2019 zijn uitgevoerd door de GGD’en en RIVM. In 2015 hebben bijna 97.000 leerlingen en 377 scholen deelgenomen aan deze monitor. In 2019 waren dit 171.192 leerlingen en 707 scholen.

    Meer informatie over de Gezondheidsmonitors vind u hier en hier en voor Gezondheidsmonitors Jeugd vindt u hier. Gewoonlijk kunt u bij het digitale loket Gezondheidsmonitors data of cijfers aanvragen uit de Gezondheidsmonitors voor onderzoek en beleid op zowel lokaal als landelijk niveau. Omdat het digitale loket tijdelijk niet bereikbaar is, kunt u een aanvraag indienen via monitorgezondheid.nl. Momenteel zijn de data en cijfers beschikbaar uit de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2012, Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016 en uit de Gezondheidsmonitor Jeugd 2015, Gezondheidsmonitor Jeugd 2019. Data en cijfers uit de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020 zijn beschikbaar vanaf najaar 2021. Heeft u vragen of wilt u graag meer informatie over de aanvraag van cijfers of data uit de Gezondheidsmonitors? Stuur dan een e-mail.

Methoden

  • Regionale verschillen: verschil in wijkcijfers

    Verschillende GGD’en hebben voor de Gezondheidsmonitor 2016 de steekproef opgehoogd om voldoende respondenten te hebben om cijfers op wijkniveau te kunnen presenteren. Omdat deze cijfers op een andere manier zijn berekend, kunnen ze afwijken van de cijfers die hier worden gepresenteerd. Niet alleen het onderliggende model is anders, ook het aantal achtergrondkenmerken dat wordt gebruikt verschilt; bij de RIVM schattingen wordt meer informatie over de bevolking gebruikt. Over het algemeen leiden de RIVM schattingen tot kleinere verschillen tussen gebieden dan de cijfers die verkregen zijn door middel van weegmethoden.

    Hieronder vindt u een lijstje van GGD'en met eigen wijkcijfers:

  • Regionale verschillen: Schattingen per wijk

    Aanleiding
    Vanwege de decentralisaties in het sociaal domein is steeds meer informatie nodig over gezondheid gerelateerde indicatoren op kleinere geografische niveaus. Daarom heeft het RIVM een model ontwikkeld om cijfers te kunnen berekenen op wijk- en buurtniveau op basis van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen van GGD’en, CBS en RIVM. Ondanks dat de Gezondheidsmonitor een enorm databestand is, bevat het onvoldoende respondenten om met behulp van weegmethoden cijfers te berekenen voor alle wijken en buurten in Nederland. In 2012 zijn de eerste wijk- en buurtcijfers gepresenteerd. Op basis van de Gezondheidsmonitor 2016 zijn nieuwe cijfers berekend.

    Methode
    In het kader van de Gezondheidsmonitor zijn via vragenlijsten gegevens over gezondheid en leefstijl verzameld over volwassenen van 19 jaar en ouder. De ruim 457.000 deelnemers aan de Gezondheidsmonitor zijn anoniem in een beveiligde omgeving gekoppeld aan registratiebestanden van het CBS. Deze bestanden bevatten informatie over een reeks achtergrondkenmerken, zoals leeftijd, geslacht, herkomst, huishoudsamenstelling, opleidingsniveau, inkomen en woningtype. Er is een statistisch model gebruikt om de gezondheid en leefstijl te relateren aan deze achtergrondkenmerken. Ook wordt informatie uit de naastgelegen gebieden meegenomen. Door middel van deze relatie is het daarna mogelijk om voor alle volwassenen hun verwachte gezondheid en leefstijl te berekenen. De uitkomsten worden vervolgens gemiddeld over de betreffende wijk of buurt.

    Schattingen
    De cijfers op wijk- en buurtniveau moeten met voorzichtigheid worden gebruikt. Met het model wordt de werkelijkheid zo goed mogelijk benaderd, maar de cijfers blijven schattingen van de werkelijkheid. Daarom worden de uitkomsten ook als hele cijfers (dus zonder decimalen) gepresenteerd. 
    De cijfers uit de Gezondheidsmonitor die zijn verkregen met behulp van weegmethoden zijn echter ook een benadering van de werkelijkheid. De weging is nodig vanwege o.a. selectieve non-respons. Net zoals bij de berekeningen van de wijk- en buurtcijfers zijn de weegfactoren van het CBS ook gebaseerd op achtergrondkenmerken van de respondenten. 

    Verschil tussen cijfers
    Verschillende GGD’en hebben voor de Gezondheidsmonitor 2016 de steekproef opgehoogd om voldoende respondenten te hebben om cijfers op wijkniveau te kunnen presenteren. Omdat deze cijfers op een andere manier zijn berekend, kunnen ze afwijken van de cijfers die hier worden gepresenteerd. Niet alleen het onderliggende model is anders, ook het aantal achtergrondkenmerken dat wordt gebruikt verschilt; bij de RIVM schattingen wordt meer informatie over de bevolking gebruikt. Over het algemeen leiden de RIVM schattingen tot kleinere verschillen tussen gebieden dan de cijfers die verkregen zijn door middel van weegmethoden. 

    Let op: de gepresenteerde gemeentecijfers zijn berekend via de weegmethode van het CBS. De gepresenteerde wijk- en buurtcijfers zijn daardoor niet direct vergelijkbaar met deze gemeentecijfers.

    Grote aantallen nodig

    Voor het doen van dit soort schattingen zijn grote aantallen respondenten nodig. Het is dus niet zo dat het ontwikkelde model de Gezondheidsmonitors kan vervangen. Hoe meer respondenten er zijn, hoe minder er geschat hoeft te worden en hoe beter de cijfers zijn.

    Samenwerking
    De cijfers zijn berekend in het kader van het Strategisch Programma RIVM (SPR), een programma voor onderzoek, innovatie en kennisontwikkeling. Een werkgroep van epidemiologen van GGD’en en GGD GHOR NL is er bij betrokken. 

    Meer weten?
    Een uitgebreide toelichting op de gebruikte methode is beschreven in een artikel (van de Kassteele et al., 2017). Voor de cijfers van 2016 zijn enkele aanpassingen gedaan aan het model.

    Voor vragen kunt u contact opnemen met carolien.van.den.brink@rivm.nl.

    Bronnen en literatuur

    Literatuur

    1. van de Kassteele J, Zwakhals L, Breugelmans O, Ameling C, van den Brink C. Estimating the prevalence of 26 health-related indicators at neighbourhood level in the Netherlands using structured additive regression. International Journal of Health Geographics. 2017;(1). Bron | DOI

Andere websites over Chronische aandoeningen en multimorbiditeit