Resultaten prenataal bloedonderzoek zwangeren PSIE
Prevalenties uit de monitoring PSIE, 2016
|
Aantal getest |
Aantal opgespoord |
Percentage opgespoord |
|
|---|---|---|---|
|
Hepatitis B |
172.799 |
507 |
0,29 |
|
Actieve syfilis (verdenking) |
172.785 |
36 |
0,02 |
|
172.694 |
88 |
0,05 |
|
|
RhD-negatief |
172.727 |
25.170 |
14,6 |
|
Rhc-negatief |
172.691 |
34.950 |
20,2 |
|
Klinisch relevante IEA n.a.v. 1e bloedonderzoek |
172.722 |
235-562 |
0,14-0,33 |
RhD = Rhesus (D)-antigeen
Rhc = Rhesus (c)-antigeen
IEA = irregulaire erytrocyten antistoffen
In 2016 had ongeveer 0,05% van zwangere vrouwen hiv
In 2016 bleek uit de Prenatale Screening Infectieziekten en Erytrocytenimmunisatie (PSIE) dat de prevalentie van syfilis en hiv onder zwangere vrouwen respectievelijk 0,02 en 0,05% was. De bevallingen van zwangere vrouwen die in 2016 zijn gescreend, vonden plaats van ongeveer juli 2016 tot juli 2017. In deze periode zijn geen kinderen met congenitale syfilis en/of hiv geboren (van der Maas et al., 2018).
Ongeveer 0,29% van zwangere vrouwen heeft hepatitis B
De prevalentie van hepatitis B bij zwangere vrouwen was 0,29% in 2016. Bijna alle kinderen van hepatitis B-positieve zwangere vrouwen zijn in 2016 geïmmuniseerd met hepatitis B-immunoglobuline (HBIg) ter voorkoming van transmissie van moeder naar kind (99,8%) (van der Maas et al., 2018).
Ruim 25 duizend zwangere vrouwen Rhesus D-negatief in 2016
In 2016 waren ruim 25 duizend zwangere vrouwen Rhesus D-negatief en bijna 35 duizend zwangere vrouwen Rhesus c-negatief (van der Maas et al., 2018). Tijdige toediening van anti-Rhesus D-antistoffen bij Rhesus D-negatieve zwangere vrouwen met een RhD-positief kind is belangrijk om te voorkomen dat deze vrouwen antistoffen maken tegen het bloed van hun kind. Sommige antistoffen kunnen het bloed van het kind afbreken en bloedarmoede veroorzaken. Voor zwangere vrouwen met bloedgroep Rhesus c-negatief is geen injectie met anti-Rhesus c-antistoffen beschikbaar. Deze vrouwen krijgen extra controles door de verloskundige of gynaecoloog.
Meer informatie
Datum publicatie
Bronnen en literatuur
Literatuur
- Prenatale Screening Infectieziekten en Erytrocytenimmunisatie (PSIE). Procesmonitor 2016. TNO/RIVM; 2018. Bron
Resultaten prenatale screening down-, edwards- en patausyndroom
Verhoogde kansuitslagen van combinatietest en afwijkende uitslagen 2017
|
Percentage |
Aantal |
|
|---|---|---|
| Verhoogde kansuitslag combinatietest | ||
|
4,6 |
994 |
|
|
Edwardssyndroom |
1,4 |
293 |
|
Patausyndroom |
1,0 |
224 |
|
Totaal verhoogde kans |
5,0 |
1.080 |
| Afwijkende uitslagen NIPT | ||
| Downsyndroom |
0,32 |
157 |
| Edwardssyndroom | 0,07 | 32 |
| Patausyndroom | 0,09 | 42 |
| Totaal afwijkende uitslagen | 0,47 | 231 |
Bron: Liefers et al., 2018
- Een verhoogde kansuitslag is een kans ≥1:200
- De percentages en aantallen zijn berekend op foetusniveau, inclusief meerlingzwangerschappen.
- Het gaat hier om combinatietesten die in heel 2017 zijn uitgevoerd, zowel vóór als vanaf 1 april.
Bij 0,5% afwijkende uitslag NIPT
Vanaf de invoering van de Niet‐Invasieve Prenatale Test (NIPT) op 1 april 2017 voor alle zwangere vrouwen, werd in 39,2% van de zwangerschappen een NIPT uitgevoerd en daalde het aantal combinatietesten naar 4,3%. In 0,5% van de NIPT-testen was er een afwijkende uitslag (Liefers et al., 2018). In totaal was er in 2017 bij 4,6% van de combinatietesten een verhoogde kansuitslag voor downsyndroom (trisomie 21). Voor edwardssyndroom (trisomie 18) was dit 1,4% en voor patausyndroom (trisomie 13) ongeveer 1%. Bij 5,0% (1.080) van de combinatietesten was er een verhoogde kansuitslag op ten minste één van deze drie afwijkingen.
Meer informatie
Datum publicatie
Bronnen en literatuur
Literatuur
- Monitor 2017. Prenatale screening op down-, edwards- en patausyndroom en het Structureel Echoscopisch Onderzoek. Nijmegen: Scientific Center for Quality of Healthcare (IQ healthcare), Radboudumc; 2018. Bron
Opgespoorde afwijkingen 20 wekenecho
Uitkomsten structureel echoscopisch onderzoek, 2017
|
|
Positieve uitslag (vermoeden op afwijking) |
|
|---|---|---|
|
|
Aantal |
Percentage |
|
Aangeboren afwijking |
6.051 |
4,3 |
|
Neurale buisdefect |
55 |
0,04 |
Bron: Liefers et al., 2018
- Aantal SEO is exclusief herhalingsonderzoeken en vervolgonderzoeken
Bij ruim 4% afwijking ontdekt door 20 wekenecho
In 2017 resulteerde het structureel echoscopisch onderzoek (SEO) bij 4,3% (6.051) van de foetussen in een vermoeden op een afwijking (inclusief neurale buisdefecten) en bij 0,04% (55) van de foetussen in een vermoeden op een neuraal buisdefect (Liefers et al., 2018). Het SEO, ook wel de 20 wekenecho genoemd, is een prenatale screening rond 20 weken zwangerschap gericht op het opsporen van neurale buisdefecten (open rug, open schedel) en een aantal andere lichamelijke afwijkingen (zoals hart- en nierafwijkingen). Het SEO vervolgonderzoek bestaat uit een geavanceerd ultrageluid onderzoek (GUO). Na een afwijkend SEO vond in 80-85% van de zwangerschappen een GUO plaats (Liefers et al., 2018).
Meer informatie
Datum publicatie
Bronnen en literatuur
Literatuur
- Monitor 2017. Prenatale screening op down-, edwards- en patausyndroom en het Structureel Echoscopisch Onderzoek. Nijmegen: Scientific Center for Quality of Healthcare (IQ healthcare), Radboudumc; 2018. Bron
Opgespoorde aandoeningen hielprikscreening
Trend in opgespoorde aandoeningen hielprikscreening, 2002-2017
| Perioden | Opsporingspercentage NHS |
|---|---|
| 2002 | 98,0 |
| 2003 | 99,1 |
| 2004 | 100 |
| 2005 | 100 |
| 2006 | 98,9 |
| 2007 | 99,4 |
| 2008 | 97,4 |
| 2009 | 98,9 |
| 2010 | 99,0 |
| 2011 | 97,2 |
| 2012 | 98,4 |
| 2013 | 94,8 |
| 2014 | 96,5 |
| 2015 | 100,0 |
| 2016 | 97,8 |
| 2017 | 98,9 |
Hielprik spoort merendeel aandoeningen op waarop gescreend wordt
In 2017 werd 98,9% van de pasgeborenen met een zeldzame ernstige aandoening waarop gescreend wordt, opgespoord via de neonatale hielprikscreening. Dit percentage ligt sinds 2002 tussen de 95 en 100%. De neonatale hielprikscreening bestaat uit het afnemen van bloed bij de pasgeborenen. In de periode 2011-2016 waren 17 of 18 aandoeningen opgenomen in het programma, en in 2017 waren dit er 19. Een snelle opsporing van de aandoeningen kan zeer ernstige schade aan de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van een kind voorkomen of beperken.
Meer informatie
Datum publicatie
Opgespoord gehoorverlies door neonatale gehoorscreening
Aantal pasgeborenen met gehoorverlies ontdekt via screening
|
Opgespoord |
Opgespoord |
|||
|---|---|---|---|---|
|
Jaar |
dubbelzijdig |
enkelzijdig |
dubbelzijdig |
enkelzijdig |
|
2010 |
115 |
76 |
83 |
24 |
|
2011 |
99 |
88 |
82 |
37 |
|
2012 |
119 |
91 |
94 |
34 |
|
2013 |
113 |
87 |
77 |
40 |
|
2014 |
124 |
95 |
89 |
38 |
|
2015 |
113 |
82 |
75 |
26 |
|
2016 |
128 |
68 |
101 |
31 |
|
2017 |
119 |
74 |
88 |
29 |
|
Gemiddeld over |
116 |
83 |
86 |
32 |
Vroegtijdige opsporing maakt eerdere behandeling en begeleiding mogelijk
Door vroegtijdige opsporing van gehoorverlies bij pasgeborenen kunnen behandeling en begeleiding eerder van start gaan. Daardoor draagt vroegtijdige opsporing bij aan betere ontwikkelingsmogelijkheden van slechthorende kinderen.
Per jaar ongeveer 200 kinderen met gehoorverlies opgespoord vanuit JGZ
In de periode 2010-2017 werden in Nederland vanuit de JGZ gemiddeld 116 kinderen per jaar met een dubbelzijdig gehoorverlies en 83 kinderen met een enkelzijdig gehoorverlies opgespoord (respectievelijk 0,68 en 0,48 per 1.000 kinderen die in aanmerking kwamen voor screening). In 2017 ging het om 119 kinderen met een bilateraal verlies en 74 kinderen met een unilateraal verlies (respectievelijk 0,72 en 0,45 per 1.000 kinderen die in aanmerking kwamen voor screening) (van der Ploeg et al., 2018). Hier komen nog de kinderen bij die door middel van de gehoorscreening op de intensive care afdelingen voor pasgeborenen (NICU's) worden opgespoord.
Per jaar ongeveer 120 kinderen met gehoorverlies opgespoord in NICU's
In de periode 2010-2017 werden in de Neonatale Intensive Care Units (NICU's) gemiddeld 86 kinderen per jaar opgespoord met een bilateraal gehoorverlies en 32 kinderen met een unilateraal gehoorverlies. In 2017 ging het om 88 kinderen met een bilateraal verlies en 29 kinderen met een unilateraal verlies (respectievelijk 2,4 en 0,8% van de gescreende kinderen) (de Graaff-Korf et al., 2019).
Meer informatie
Percentages gevonden afwijkingen in bevolkingsonderzoek borstkanker
Ruim 24 op 1.000 vrouwen na screening doorverwezen voor diagnostisch onderzoek
In 2016 zijn in totaal 1.020.983 screeningsonderzoeken naar borstkanker uitgevoerd, en 24,3 per 1.000 gescreende vrouwen werden naar het ziekenhuis verwezen voor diagnostisch onderzoek. Bij 6.969 vrouwen werd de diagnose borstkanker gesteld. Dit komt overeen met 6,8 per 1.000 gescreende vrouwen. Van de opgespoorde borsttumoren was 22,3% een ductaal in situ carcinoom (DCIS) en 77,7% een invasief carcinoom (Bron: Landelijk Evaluatie Team voor bevolkingsonderzoeken naar Borstkanker).
Datum publicatie
Percentages gevonden afwijkingen in bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker
Trend in afwijkende uitstrijkjes in bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker, 2004-2014
| Jaar | Licht afwijkend | Sterk afwijkend |
|---|---|---|
| 2004 | 2,4 | 0,6 |
| 2005 | 2,3 | 0,6 |
| 2006 | 2,2 | 0,6 |
| 2007 | 2,6 | 0,7 |
| 2008 | 2,8 | 0,7 |
| 2009 | 3,2 | 0,8 |
| 2010 | 3,2 | 0,8 |
| 2011 | 3,4 | 0,9 |
| 2012 | 3,5 | 0,8 |
| 2013 | 3,7 | 0,8 |
| 2014 | 3,7 | 0,9 |
Veruit de meeste uitstrijkjes vertonen geen afwijkingen
In 2014 vertoonde 93,8% van de bevolkingsonderzoekuitstrijkjes geen afwijkingen. Van de uitstrijkjes bevatte 3,7% lichte afwijkingen op grond waarvan volgens de richtlijnen een advies voor een herhalingsuitstrijkje na een half jaar zou moeten worden geadviseerd. En 0,9% van de uitstrijkjes bevatte ernstige afwijkingen waarna volgens de richtlijnen directe verwijzing naar de gynaecoloog plaats zou moeten vinden. In 2014 moest 1,7% van de uitstrijkjes herhaald worden, met als reden dat zij van onvoldoende kwaliteit waren. Het percentage licht afwijkende uitstrijkjes is toegenomen in de periode 2006-2013. Het percentage sterk afwijkende uitstrijkjes is in dezelfde periode licht gestegen (Bron: LEBA).
Aantal afwijkingen gevonden bij eerste vervolguitstrijkje en na verwijzing gestabiliseerd
In de periode 2005-2011 was sprake van een toename van het aantal vrouwen dat op basis van een afwijkend eerste vervolguitstrijkje is verwezen naar de gynaecoloog. Dit percentage lijkt sinds 2011 te stabiliseren. Ook het aantal vrouwen bij wie een relevant voorstadium van baarmoederhalskanker is gedetecteerd na verwijzing naar de gyneacoloog, is na een aanvankelijke toename gestabiliseerd. De detectie van baarmoederhalskanker is hierdoor ook stabiel (Bron: LEBA).
Meer informatie
Landelijk bevolkingsonderzoek darmkanker
Resultaten bevolkingsonderzoek darmkanker 2017
| Aantal | |
|---|---|
| Beoogde doelgroep 2017 | 2.039.235 |
| Totaal uitgenodigd in 2017 | 1.941.121 |
| Deelgenomen | 1.411.998 |
| Beoordeelbare FIT | 1.403.096 |
| FIT positief a) | 71.632 |
| Intake | 65.015 |
| Coloscopie uitgevoerd | 59.321 |
| Diagnose darmkanker | 4.203 |
| Diagnose advanced adenoom | 23.220 |
Tweejaarlijks landelijk bevolkingsonderzoek
Sinds januari 2014 wordt een landelijk bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker gefaseerd ingevoerd. Het RIVM/Centrum voor Bevolkingsonderzoek coördineert en regisseert het bevolkingsonderzoek in opdracht van het ministerie van VWS. De doelgroep van het bevolkingsonderzoek darmkanker bestaat uit mannen en vrouwen van 55 tot en met 75 jaar. Zij worden elke twee jaar uitgenodigd voor deelname aan een screeningstest (FIT). Deelnemers nemen zelf een monster van de ontlasting en sturen dit monster op naar het laboratorium. Bij een ongunstige uitslag van de test, dat wil zeggen een hoeveelheid bloed die boven de afkapwaarde (47 µg hemoglobine (Hb)/g ontlasting) ligt, volgt verwijzing voor kijkonderzoek (coloscopie).
Deelnamepercentage bevolkingsonderzoek 72,7% in 2017
In 2017, het vierde jaar van het bevolkingsonderzoek, is 95,2% (1.941.121 personen) van de beoogde doelgroep uitgenodigd voor deelname. Van de uitgenodigde personen heeft 72,7% deelgenomen aan het onderzoek (FIT). Van de deelnemers aan het bevolkingsonderzoek met een ongunstige testuitslag hebben 59.321 personen (82,8%) een coloscopie ondergaan. In 2017 werd na screening en vervolgdiagnostiek met coloscopie bij 4.203 deelnemers darmkanker vastgesteld. Dit komt overeen met een detectiecijfer van 3,0 per 1.000 deelnemers. Bij 23.220 deelnemers is een advanced adenoom vastgesteld. Dit komt overeen met een detectiecijfer van 16,4 per 1.000 deelnemers (Bron: Landelijke Monitoring Bevolkingsonderzoek Darmkanker).
Op termijn naar verwachting 2.400 sterfgevallen per jaar voorkomen
Bij een opkomst van 60% kan het bevolkingsonderzoek over de periode 2010-2039 per jaar gemiddeld 1.400 sterfgevallen door dikkedarmkanker voorkomen. Dertien jaar na de volledige invoering (2032) zal het aantal voorkómen sterfgevallen aan darmkanker naar verwachting stabiliseren op ongeveer 2.400 per jaar. De doelgroep van het bevolkingsonderzoek voor dikkedarmkanker bestaat in 2020 uit 4,4 miljoen personen (Gezondheidsraad, 2009).
Meer informatie
Bronnen en literatuur
Literatuur
- Bevolkingsonderzoek naar darmkanker. Den Haag: Gezondheidsraad; 2009. Bron
Twitter
Facebook
LinkedIn