Volksgezondheidenzorg.info

Zoekveld

Artrose→Cijfers & Context→Trends

Cijfers & Context

Bijna 1,5 miljoen mensen met artrose

Regionaal & Internationaal

Meeste mensen met artrose in het zuiden

Kosten

Zorguitgaven artrose 1,2 miljard euro in 2017

Preventie & Zorg

Vrouwen vaker opgenomen in ziekenhuis dan mannen

Trend prevalentie artrose in huisartsenpraktijk

Jaarprevalentie artrose in huisartsenpraktijk 2011-2019

JaarMannenVrouwenMannen (absoluut)Vrouwen (absoluut)
2011100100306.400631.500
2012111110347.200704.700
2013112110360.900720.900
2014116113383.300751.700
2015121117411.200797.600
2016125120432.900828.700
2017135129479.300906.100
2018142133513.900953.300
2019144132535.300957.200

Bron: Nivel Zorgregistraties eerste lijn

  • ICPC-code L89-L91
  • ​Gestandaardiseerd naar de bevolking van Nederland in 2011
  • Geïndexeerd (2011 is 100)
  • De absolute cijfers (niet-gestandaardiseerd) zijn zichtbaar in de tabelweergave.

Prevalentie artrose gestegen

In de periode 2011-2019 is het aantal mensen met artrose dat bekend was bij de huisarts (jaarprevalentie) gestegen. Voor mannen was de stijging (44%) groter dan voor vrouwen (32%). Deze trend is gecorrigeerd voor veranderingen in de omvang en leeftijdsopbouw van de bevolking (standaardisatie).
Het per jaar geschatte en ongecorrigeerde aantal mensen met artrose dat bekend was bij de huisarts is voor mannen toegenomen van 306.400 in 2011 naar 535.300 in 2019. Voor vrouwen is het aantal toegenomen van 631.500 in 2011 naar 957.200 in 2019 (absolute aantallen zichtbaar in de tabelweergave).

Prevalentie artrose ook gestegen tussen 1991 en 2014

De gestandaardiseerde jaarprevalentie van artrose is in de periode 1991-2014 gestegen. Ook in deze periode was de stijging voor mannen (55%) groter dan voor vrouwen (40%). Deze trend is gebaseerd op de huisartsenregistratie RNH-Limburg (zie: Trend jaarprevalentie en nieuwe gevallen artrose 1991-2014 (PDF; 119 KB)).

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

12-11-2020

Trend prevalentie artrose in huisartsenpraktijk naar opleiding

Jaarprevalentie artrose naar opleiding 2011-2018

25 tot en met 54 jaar
JaarLaagMiddelbaarHoog
201123,713,27,1
201226,914,58,0
201326,915,49,3
201428,316,39,8
201528,016,910,4
201627,417,010,9
201731,018,812,1
201832,319,012,5

Bron: Nivel Zorgregistraties eerste lijn

  • ICPC-codes L89-L91
  • Laag opleidingsniveau = basisonderwijs, vmbo, eerste 3 leerjaren van havo/ vwo of de assistentenopleiding (mbo-1).
  • Middelbaar opleidingsniveau = bovenbouw van havo/ vwo, basisberoepsopleiding (mbo-2), vakopleiding (mbo-3) en middenkader- en specialistenopleidingen (mbo-4)
  • Hoog opleidingsniveau =  hbo of wo

Verschillen prevalentie artrose tussen opleidingsniveaus vrijwel constant

De grafiek toont de trend in de jaarprevalentie van artrose onder 25- tot en met 54-jarigen in de registratie van huisartsen. Hierbij is de groep ingeschreven patiënten opgedeeld in drie opleidingsniveaus. Artrose komt relatief meer voor bij laagopgeleiden dan bij hoogopgeleiden. In de periode 2011-2018 waren de verschillen in de jaarprevalentie tussen de verschillende opleidingsniveaus vrijwel constant. De jaarprevalentie onder 25- tot en met 54-jarigen is voor alle opleidingsniveaus licht gestegen.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

02-12-2020

Toekomstige trend artrose door demografische ontwikkelingen

Verwachte stijging aantal mensen met artrose door alleen demografie

Op basis van uitsluitend demografische ontwikkelingen zal het absoluut aantal mensen met artrose (jaarprevalentie) in de periode 2018-2040 naar verwachting met 36% stijgen. De verwachte stijging bedraagt 39% voor mannen en 35% voor vrouwen. De toename zal groter of kleiner kunnen zijn door andere (niet-demografische) ontwikkelingen die de kans op het vóórkomen van artrose beïnvloeden.

Meer informatie

Experts en redactie

Datum publicatie

25-03-2021

Verantwoording

Definities

  • Wat is artrose?

    Artrose of gewrichtsslijtage (ICD-10-code M15-M19) is een van de meest voorkomende gewrichtsaandoeningen van het bewegingsapparaat en komt vooral voor bij ouderen. De belangrijkste objectief waarneembare kenmerken zijn structuurverandering en verlies van kraakbeen en reactieve botwoekeringen (osteofyten) in het gewricht. Dit leidt tot verlies van de normale verhoudingen in het gewricht, met als gevolg (pijn)klachten, ochtend- en startstijfheid en beperkingen in het bewegen.

    Indeling naar locatie en aantal aangedane gewrichten

    Artrose wordt ingedeeld naar het gewricht dat is aangedaan (knie, heup, overig) en het aantal gewrichten dat is aangedaan. Hier wordt alleen perifere artrose (artrose in gewrichten van ledematen: heup, knie, handen, voeten) besproken. Dit is conform de ICD-indeling. Artrose van de nek en rug worden in de ICD-10 onder code M47-48 (spondylose en verwante aandoeningen) geclassificeerd. Informatie hierover staat bij Nek- en rugklachten.

Bronverantwoording

  • Tabel: Bronnen bij de cijfers over artrose

    Bron

    Indicator in VZinfo

    Gepresenteerde populatie VZinfo

    Meer informatie

    NIVEL Zorgregistraties eerste lijn 

    Jaarprevalentie, aantal nieuwe gevallen

    Nederlandse bevolking

    NZR

    CBS Doodsoorzakenstatistiek

    Aantal sterfgevallen

    Nederlandse bevolking 

    CBS Doodsoorzakenstatistiek

    Gezondheidsenquête, voorheen POLS, gezondheid en welzijn

    Prevalentie (zelfgerapporteerd)

    Nederlandse bevolking vanaf 12 jaar

    Gezondheidsenquête

    Kosten van Ziektenstudie

    Kosten van zorg voor artrose

    Nederlandse bevolking

    Kosten van Ziekten

    Landelijke Medische Registratie (LMR)

    Klinische opnamedagen, klinische opnamen, gemiddelde opnameduur met artrose als hoofdontslagdiagnose

    Nederlandse bevolking

    LMR
Methoden

  • Methode regionale verschillen: Gegevensverzameling gezondheidsenquête

    De doelpopulatie van de Gezondheidsenquête is de in Nederland woonachtige bevolking van 0 jaar of ouder in particuliere huishoudens (voor sommige onderwerpen bestaat een aparte leeftijdsgrens). De Gezondheidsenquête is gebaseerd op een personensteekproef uit de Gemeentelijke Basis Administratie. Alleen personen die wonen buiten instellingen en tehuizen in Nederland worden daadwerkelijk benaderd voor deelname aan het onderzoek.

    Op jaarbasis is de netto steekproefomvang circa 15.000 personen. De jaarlijkse respons bedraagt 60-65 procent. De non-respons kan selectief zijn. Daarom wordt een wegingsfactor berekent die corrigeert voor eventuele verschillen tussen de samenstelling van de steekproef en de doelpopulatie. Omdat de cijfers gebaseerd zijn op een steekproef zijn ze onderhevig aan toevalsfluctuaties en is er sprake van marges.

    Veranderde waarnemingsmethode

    Van 1997 tot en met 2009 maakte de enquête deel uit van het Permanent Onderzoek LeefSituatie (POLS) als de module Gezondheid. Met ingang van 2010 wordt de Gezondheidsenquête weer als op zichzelf staand onderzoek uitgevoerd. Deze andere waarnemingsmethode vanaf 2010 kan voor sommige uitkomsten leiden tot trendbreuken, zie het pdf-bestand over de methodebreuk op de website van het CBS voor meer informatie.

    Standaardfout

    Omdat de enquête een steekproef betreft, zijn de cijfers onderhevig aan toevalsfluctuaties. De betrouwbaarheidsmarges bij een bepaalde waarde (zoals een gemiddelde of percentage) kan worden berekend door middel van een standaardfout (se).

    De standaardfout is afhankelijk van het aantal waarnemingen en de grootte van een effect. Toetsing kan dan globaal plaatsvinden met de t-toets voor het verschil van 2 gemiddelden volgens de formule T=(p1-p2)/√(se1²+se2²). Een waarde groter of kleiner dan 2 duidt dan op een significant verschil op 95 procents niveau.

    Meer informatie:

    Bronnen en literatuur

    Bronnen

    1. CBS-Gezondheidsenquête, CBS-GE. zorggegevens.nl

  • Methoden en technieken

    Standaardisatie

    De omvang en de leeftijdsverdeling van de bevolking verschillen per regio en land. Daarnaast treden in de loop van de tijd veranderingen op in de omvang en leeftijdsverdeling. Om ziekte- en sterftecijfers van verschillende regio’s en landen, of van opeenvolgende jaren met elkaar te kunnen vergelijken, wordt hier rekening mee gehouden. Daarbij worden de cijfers gecorrigeerd voor deze verschillen of veranderingen in de bevolking. Hierbij wordt uitgegaan van de omvang en de leeftijdsverdeling van een gekozen standaardpopulatie. Dit wordt standaardisatie genoemd.

    Indexatie

    Vooral bij de weergave van trends in de tijd zijn de trendcijfers vaak geïndexeerd. Een geïndexeerde trend laat ontwikkelingen in de tijd zien ten opzichte van een gekozen basisjaar. Dit gebeurt door de cijfers van alle jaren weer te geven als percentage van het cijfer in een gekozen basisjaar. Het cijfer in het basisjaar is gelijk gesteld aan 100(%). Indexatie maakt zichtbaar hoe groot de percentuele toe- of afname is ten opzichte van dat basisjaar. Door als basisjaar het eerste jaar in de grafiek te kiezen, kun je snel zien wat de verandering over de hele weergegeven periode is en ook of er grote verschillen zijn voor de onderscheiden groepen (mannen en vrouwen bijvoorbeeld).

    Indexatie kan ook gebruikt worden voor het weergeven van regionale verschillen. Hierbij wordt het landelijke cijfer bijvoorbeeld gelijk gesteld aan 100(%). Een regionaal cijfer boven of onder de 100 duidt erop dat het respectievelijk hoger of lager is dan het landelijke cijfer. Voorafgaand aan indexatie worden de cijfers vaak gecorrigeerd voor verschillen in samenstelling van de populaties.

    Toetsing trends

    Toetsing van de trend heeft plaatsgevonden op ongestandaardiseerde data door middel van een logistische regressie, waarbij is gecorrigeerd is voor leeftijd en geslacht. Daarbij wordt getoetst of er een statistisch significante toe- of afname is met een significantieniveau (p-waarde) van 0,05. Vaak is onderscheid gemaakt naar trends in verschillende subpopulaties: mannen, vrouwen en leeftijdsgroepen. Daarnaast is getoetst of de trend voor mannen en vrouwen statistisch significant verschilt.
    De kans op het vinden van een toevallige significante uitkomst neemt toe met het aantal uitgevoerde toetsen. Om hiervoor te corrigeren is een Benjamini‐Hochberg‐correctie op de p‐waardes uitgevoerd.

Data en gegevensbronnen